Το ΠΑΚΟΕ επανειλημμένα έχει τονίσει ότι η σόγια παρά τα θετικά στοιχεία που έχει για τις πρωτεΐνες της, εν τούτοις η συνεχής μετάλλαξη της δημιουργεί προβλήματα στον γενετικό ανθρώπινο κώδικα και δεν επιτρέπει στο ανοσοποιητικό σύστημα να λειτουργεί σωστά.
Εν μέσω πανδημίας ένα σταθερό ανοσοποιητικό σύστημα είναι το Α και το Ω για την αντιμετώπιση του κορονοïού.
Το ΠΑΚΟΕ προτείνει στους καταναλωτές να προσέχουν τις ετικέτες και να αποφεύγουν όσο μπορούν τις κρυφές λέξεις που μας πλασάρουν την σόγια όπως κιμάς, λεκιθίνη, ρόφημα, ταραμάς, σοκολάτα, κεμπάπ.
✔Μεταλλαγμένη σόγια
Το 1913 ξεκίνησε μια μικρή βιομηχανική παραγωγή ενός προϊόντος, που έφτασε σήμερα να καλύπτει πάνω από 72 εκατομμύρια στρέμματα καλλιέργειας.
Εννοούμε τη σόγια όμως τεράστιες είναι οι παρενέργειες και οι κίνδυνοι της πρωτεΐνης της σόγιας με το όνομα «protein isolate» και φυσικά των γενετικά τροποποιημένων προϊόντων της.
✔Τι συμβαίνει με τη μεταλλαγμένη σόγια
Η σόγια είναι ένα από τα μεταλλαγμένα προϊόντα που κυκλοφορούν στην παγκόσμια αγορά, μαζί με το καλαμπόκι, την πατάτα, το βαμβάκι και την ελαιοκράμβη, ενώ σύμφωνα με την Greenpeace περισσότερο από το 60% των τροφίμων περιέχει παράγωγα σόγιας. Αυτό σημαίνει ότι τρόφιμα όπως μπισκότα, σάντουιτς, σοκολάτες ή παιδικές τροφές μπορεί να περιέχουν μεταλλαγμένη σόγια ή καλαμπόκι.
Εκτός αυτής της περίπτωσης, όμως, υπάρχει και το ενδεχόμενο να καταναλώνουμε προϊόντα που χρησιμοποιούν γάλα, αβγά και κρέας από ζώα που μπορεί να καταναλώνουν μεταλλαγμένη σόγια.
H Ευρωπαϊκή Ένωση υποχρεώνει τα σούπερ μάρκετ και τους παραγωγούς να αναφέρουν στις ετικέτες των προϊόντων αυτά που προέρχονται από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς, αλλά όταν η μεταλλαγμένη τροφή βρίσκεται πιο πίσω στην τροφική αλυσίδα, ο καταναλωτής δεν το γνωρίζει. Αυτό σημαίνει πως όταν αγοράζουμε προϊόντα ζωικής προέλευσης όπως κρέας, κοτόπουλο, γάλα, τυρί, αβγά και ψάρι, υπάρχει πιθανότητα να προέρχονται από ζώα που έχουν τραφεί με μεταλλαγμένους οργανισμούς.
✔Σόγια εν αγνοία μας…
Για τους περισσότερους από εμάς η σόγια είναι ένα υποκατάστατο του κρέατος. Κάποιοι γνωρίζουν και γεύονται κεμπάπ και κιμά σόγιας, κάποιοι άλλοι χρησιμοποιούν κάψουλες λεκιθίνης σόγιας και πολύ λίγοι καταβροχθίζουν με λαιμαργία τόφου. Στην πραγματικότητα, η σόγια και τα παράγωγά της (λεκιθίνη, σογιέλαιο, σογιάλευρο κοκ) υπάρχουν στην πλειοψηφία των τυποποιημένων τροφίμων αλλά και σε πολλά βιομηχανικά προϊόντα. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι είναι μάλλον απίθανο για κάποιον τυπικό καταναλωτή να έχει καταφέρει να αποφύγει τη σόγια.
Υπάρχουν βέβαια και τα ζωικά προϊόντα. Εκεί, η σόγια έχει καταφέρει να πλασαριστεί ως το αναντικατάστατο συστατικό στις ζωοτροφές. Αγελάδες, κοτόπουλα, γουρούνια, καταναλώνουν σημαντικές ποσότητες σόγιας καθημερινά. Άρα κρέας, αλλαντικά, γάλα, αυγά, γιαούρτια κοκ προέρχονται από ζώα που έχουν τραφεί με σόγια. Και ας αφήσουμε το παραμύθι των ελληνικών ζώων που τρέφονται με αρωματικά φυτά: η Ελλάδα εισάγει κάθε χρόνο πάνω από 500.000 τόνους σόγιας που κατευθύνεται κυρίως σε ζωοτροφές. Μεγάλο μέρος αυτής της σόγιας είναι μεταλλαγμένη! Έτσι κι αλλιώς όμως είναι πλέον πολύ δύσκολο να βρεθεί μη μεταλλαγμένη σόγια στη διεθνή αγορά.
Εδώ και μερικούς μήνες αναζωπυρώθηκε το ενδιαφέρον για την καλλιέργεια σόγιας στην Ελλάδα (με αφορμή την αύξηση των τιμών των ζωοτροφών διεθνώς). Θα είναι λέει καθαρή και πιστοποιημένη ως μη μεταλλαγμένη. Ναι, ακριβώς όπως και σε τόσες άλλες περιπτώσεις όπου, μέσα από τυχαία επιμόλυνση, ξαφνικά αποδείχθηκε μεταλλαγμένη.
Ναι, μετά από χρόνια αντίστασης και δυναμικής αντίδρασης χιλιάδων καταναλωτών και εκατοντάδων οργανώσεων και πρωτοβουλιών, τα μεταλλαγμένα βρίσκονται προ των πυλών της Ελλάδας. Και αυτή τη φορά δεν μιλάμε για επεξεργασμένα προϊόντα αλλά για τα χωράφια. Μιλάμε πλέον για επικείμενη απελευθέρωση μεταλλαγμένων οργανισμών στο φυσικό περιβάλλον σε μεγάλη κλίμακα, μέσα από την καλλιέργεια «καθαρής» σόγιας.
✔Τι άλλο πρέπει να γνωρίζουμε
Κάτι ακόμη που είναι σημαντικό να ξέρουμε είναι ότι σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, η βιολογική σόγια δεν σημαίνει ότι δεν είναι γενετικά τροποποιημένη. Για να εξασφαλίσετε κάτι τέτοιο, θα πρέπει να αναγράφεται ξεκάθαρα στο προϊόν που αγοράζετε.
Η ευρωπαϊκή νομοθεσία πλέον δίνει στα κράτη-μέλη την αρμοδιότητα να επιτρέπουν ή να απαγορεύουν γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες στο έδαφός τους, αν και ελάχιστες χώρες ενδιαφέρονται για τέτοιου είδους καλλιέργειες. Η Ε.Ε. πάντως έχει επιτρέψει τη χρήση της γενετικά τροποποιημένης σόγιας από εισαγωγές σε τροφές, ανθρώπων και ζώων και το 2016 επιβεβαίωσε την έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή της διάθεσης των προϊόντων σόγιας στην ευρωπαϊκή αγορά που περιέχουν γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς, από την αμερικανική Monsanto,η οποία παρασκευάζει το 90% των μεταλλαγμένων σπόρων παγκοσμίως.
Τέλος, όπου βλέπετε λεκιθίνη σε σοκολάτες και παιδικά γάλατα ισχύει το ίδιο, δηλαδή θα πρέπει να αναγράφεται ξεκάθαρα η μη γενετική τροποποίηση, καθώς προέρχεται από σόγια.
✔Οι πολλές μορφές της σόγιας
Κυκλοφορούν μάρκες στην Ελλάδα όπου αναγράφεται η σήμανση «μη γενετικά τροποποιημένη σόγια» και καλό θα είναι να επιλέγονται αυτές, χωρίς φυσικά να γνωρίζουμε τι μπορεί να επιφέρει η κατανάλωση γενετικά τροποποιημένων προϊόντων μελλοντικά. Στην αγορά θα βρείτε τη σόγια σε διάφορες μορφές. Οι πιο συνηθισμένες είναι οι παρακάτω.
Ενταμάμε: πράσινα φασόλια σόγιας που θυμίζουν φασολάκια και πωλούνται φρέσκα ή κατεψυγμένα. Η σόγια στη φυσική της μορφή.
Γάλα σόγιας: προέρχεται από φασόλια σόγιας που έχουν μουλιάσει σε νερό.
Τόφου: Θυμίζει μαλακό τυρί και παρασκευάζεται από γάλα σόγιας.
Σογιέλαιο: Λάδι σόγιας με χαμηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά.
Γιαούρτι σόγιας: Παρασκευάζεται με βασικό συστατικό το γάλα σόγιας.
Σάλτσα σόγιας: φτιάχνεται από φασόλια σόγιας και περιέχει αρκετό αλάτι.
Τέμπε: προέρχεται από φασόλια σόγιας που έχουν υποστεί ζύμωση και έχει υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη και φυτικές ίνες.
Αλεύρι σόγιας: Παράγεται από το ελαφρύ ψήσιμο του φασολιών της σόγιας.
✔Κίνδυνοι και παρενέργειες
Έχουν πραγματοποιηθεί δεκάδες μελέτες που διερευνούν την επίδραση αυτών των τροφίμων στην υγεία των ζωικών οργανισμών. Σύμφωνα με τις ανασκοπήσεις της Αμερικανικής Ακαδημίας Περιβαλλοντικής ιατρικής, οι κίνδυνοι που εγκυμονούν για τους ζωικούς οργανισμούς τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα αφορούν αλλεργικές αντιδράσεις, προβλήματα στο αναπαραγωγικό και το γαστρεντερικό σύστημα, στους νεφρούς, στη ρύθμιση του μεταβολισμού και στην παραγωγή ορμονών όπως η ινσουλίνη. Ένα τρανταχτό παράδειγμα αποτελεί η πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό του Βρετανικού Συνδέσμου Βιομηχανικής και Βιολογικής Έρευνας και δείχνει ότι ύστερα από δύο χρόνια καθημερινής πρόσληψης γενετικά τροποποιημένης σόγιας εμφάνισαν αυξημένο κίνδυνο νεφροπάθειας και καρκινογένεσης. Επίσης, προηγούμενες μελέτες δείχνουν ότι ένας από τους κινδύνους που εγκυμονούν τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα είναι να αναμιχθούν κομμάτια του DNA τους στους ζωικούς ιστούς – χωρίς να μπορεί κανείς να προβλέψει τι επιπτώσεις μπορεί να έχει αυτή η διαδικασία.
Μία άλλη έρευνα στη Βραζιλία, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύτηκαν τελευταίως, αποφαίνεται ότι η σόγια ίσως αυξάνει τον κίνδυνο αυτό για τις γυναίκες που δεν έχουν ασιατική καταγωγή. H υψηλή περιεκτικότητα της σόγιας σε φυτο-οιστρογόνα την καθιστά πιθανώς επικίνδυνη όταν καταναλώνεται σε μεγάλες ποσότητες από βρέφη. Έχουν αναφερθεί αρκετές περιπτώσεις αλλεργιών και δυσανεξιών στη σόγια. Bρετανοί επιστήμονες επισημαίνουν πως η γενετικώς τροποποιημένη σόγια μπορεί να προκαλέσει αλλεργίες συχνότερα από ό,τι η συμβατική ή η βιολογική σόγια.
✔Υπογονιμότητα στις γυναίκες
Μια μελέτη που έγινε στη Βραζιλία εξέτασε τον αντίκτυπο της σόγιας στο αναπαραγωγικό σύστημα των θηλυκών αρουραίων. Οι θηλυκοί αρουραίοι που τρέφονταν με Γ.Τ σόγια για 15 μήνες, έδειξαν σημαντικές αλλαγές στη μήτρα και τους αναπαραγωγικούς κύκλους, σε σύγκριση με ποντίκια που τρέφονταν με βιολογική σόγια ή χωρίς σόγια.
Επεκτείνοντας τα ευρήματα στους ανθρώπους, οι γυναίκες που τρώνε γενετικά τροποποιημένα προϊόντα σόγιας, όπως η πρωτεΐνη, είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν σοβαρές ορμονικές διαταραχές, συμπεριλαμβανομένης μιας υπεραφθονίας των οιστρογόνων, ορμόνης που συμβάλει στην ανάπτυξη της τριχοφυΐας, και ζημιές στην υπόφυση.
Η κατανάλωση της Γ.Τ πρωτεΐνης σόγιας μπορεί επίσης να οδηγήσει σε ασυνήθιστα δύσκολη ή περισσότερη έμμηνο ρύση.
Η θεραπεία για μερικές γυναίκες είναι τόσο απλή όπως η αφαίρεση σόγιας από τη διατροφή. Βέβαια οι αρνητικές επιπτώσεις της σόγιας δεν περιορίζονται μόνο στις γυναίκες.
✔Και οι άνδρες δεν πάνε πίσω…
Οι άνδρες πρέπει να γνωρίζουν από πού προέρχεται η πρωτεΐνη που καταναλώνουν ιδιαίτερα αυτοί που γυμνάζονται στα γυμναστήρια και πιθανόν να παρασυρθούν στη χρήση ακατάλληλων προϊόντων.
– Η σόγια είναι επίσης συνδεδεμένη με προβλήματα στύσης. Τα δύο φυσικά φάρμακα που βρίσκονται στη σόγια είναι η genistein και η daidzein που είναι γνωστό ότι προκαλούν στους άνδρες τα παρακάτω προβλήματα.
– Μεγέθυνση του στήθους (γυναικομαστία)
– Μειωμένη τριχοφυΐα στο κεφάλι και στο σώμα
– Μειωμένη libido
– Προβλήματα στύσης
– Μικρότερες ποσότητες σπέρματος
– Κυκλοθυμίες
– Συχνά ξεσπάσματα με συνοδεία κλάματος
Η πρωτεΐνη της σόγιας είναι μια ξηρή σκόνη η οποία έχει διαχωριστεί από τα άλλα συστατικά και αποτελεί το 90-95% του σπόρου ο οποίος δεν περιέχει καθόλου λίπος και υδατάνθρακες. Προστίθεται σε όλες σχεδόν τις ειδικές μπάρες πρωτεΐνης, στα υποκατάστατα γευμάτων, στις σούπες, τις σάλτσες, στα δημητριακά, στα προϊόντα κρέατος, στα συμπληρώματα δίαιτας και σε πολλά άλλα προϊόντα. Οι αθλητές πρέπει να προσέχουν τις μπάρες πρωτεΐνης γιατί εκτός των άλλων δημιουργούν παρενέργειες όπως η μειωμένη σεξουαλικότητα. Ακόμα και αν είστε φυτοφάγος και δεν καταναλώνετε ποτέ σόγια ή τοφού, πρέπει πάντα να διαβάζετε τις οδηγίες και τα περιεχόμενα των επεξεργασμένων και πακεταρισμένων τροφών.
✔Κρύβεται πίσω από ονόματα…
Υπάρχουν πολλά ονόματα με τα οποία προσπαθούν να κρύψουν την παρουσία της πρωτεΐνης και πρέπει να είσαστε πολύ προσεκτικοί για να μην αγοράσετε προϊόντα με Γ.Τ Σόγια, χωρίς να το συνειδητοποιήσετε. Μερικά από τα ονόματα είναι:
Μόνο-Γλυκερίδιο, Σόγια ή Yuba, TSF (αλεύρι σόγιας), Λεκιθίνη σόγιας, MSG (monospodium glutamate).
Φυσικά η λεκιθίνη δεν παράγεται μόνο από την σόγια αλλά οι περισσότερες που βρίσκουμε στα προϊόντα είναι από σόγια. Λεκιθίνη παράγεται και από αυγά, ηλιόσπορους, ή καλαμπόκι. Για το καλαμπόκι προσοχή, γιατί και αυτό είναι τις περισσότερες φορές γενετικά μεταλλαγμένο.
Το πρόβλημα είναι ότι το 90-95% των σπόρων σόγιας είναι γενετικά τροποποιημένοι. Οι Γ.Υ σπόροι σόγιας έχουν σχεδιαστεί να είναι προσαρμοσμένοι στο φυτοφάρμακο roundup, που σε πολλές χώρες είναι ήδη απαγορευμένο και τους ονομάζουν (roundup ready).
Αυτό σημαίνει ότι οι σπόροι είναι έτσι φτιαγμένοι ώστε να αντέχουν σε μεγάλες δόσεις του φυτοφαρμάκου roundup χωρίς να «σκοτώνεται» το φυτό ( σπόροι και φυτοφάρμακο το παράγει η ίδια εταιρία η «φημισμένη» Monsanto.)
✔Οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι
Οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι από τη χρήση μεταλλαγμένων προϊόντων είναι ανυπολόγιστοι και µη αναστρέψιμοι, οι κίνδυνοι για την υγεία των ανθρώπων και των ζώων είναι άγνωστοι, ενώ η απειλή για τη βιοποικιλότητα, την οικολογική ισορροπία και τη διατροφική ασφάλεια είναι άµεση. Ανάµεσα στους κινδύνους που εντοπίζουν σήµερα οι επιστήµονες σηµειώνουµε την αλλοίωση της βιοποικιλότητας, την αύξηση της χρήσης ζιζανιοκτόνων, την αύξηση αντοχής ζιζανίων και εντόµων σε ζιζανιοκτόνα και εντοµοκτόνα αντίστοιχα, τη µεταφορά γονιδίων σε άλλα βιολογικά είδη (γενετική ρύπανση), την απελευθέρωση στο περιβάλλον οργανισµών που είναι δυνατό να παραγκωνίσουν φυσικά συγγενικά είδη. Μετά την απελευθέρωση των µεταλλαγµένων οργανισµών στο περιβάλλον, η ανάκλησή τους είναι αδύνατη. Οι κίνδυνοι για την υγεία των ανθρώπων και των ζώων (µέσω των ζωοτροφών) είναι άγνωστοι. Οι πλέον πιθανοί κίνδυνοι, όπως εντοπίζονται από ιατρούς και γενετιστές, είναι: εµφάνιση νέων αλλεργιών, αύξηση ανθεκτικότητας σε αντιβιοτικά και τοξική δράση. Ειδικά για την ασφάλεια των µεταλλαγµένων που χρησιµοποιούνται στις ζωοτροφές υπάρχει αυξηµένη ανησυχία. Ολοένα και περισσότερα στοιχεία δείχνουν ότι δεν διενεργείται επαρκής έλεγχος στα µεταλλαγµένα προϊόντα σχετικά µε την ασφάλειά τους για τη διατροφή τόσο των ανθρώπων όσο και των ζώων. Μέχρι σήµερα υπάρχουν ελάχιστες ανεξάρτητες επιστηµονικές µελέτες που αποδεικνύουν την ασφάλεια των µεταλλαγµένων καλλιεργειών, εκ των οποίων οι µισές έχουν πραγµατοποιηθεί σε συνεργασία µε τις ίδιες τις εταιρείες βιοτεχνολογίας που προωθούν τα µεταλλαγµένα. Με βάση τη θεµελιώδη Αρχή της Προφύλαξης, εφόσον υπάρχουν σοβαρές αµφιβολίες γύρω από την ασφάλεια των µεταλλαγµένων για το περιβάλλον, τους ανθρώπους και τα ζώα θα πρέπει να απαγορευθεί η απελευθέρωση τους στο περιβάλλον και τη διατροφική αλυσίδα.