ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 781/18.10.2023
Το ΠΑΚΟΕ, μετά από πολλές καταγγελίες καταναλωτών, διαπίστωσε σε έρευνα που διεξήγαγε στα εργαστήριά του, ότι πολλά λαχανικά επιμολύνονται με μύκητες και βακτηρίδια, τα οποία δημιουργούνται από την κακή ποιότητα του νερού άρδευσης, τα μολυσμένα εδάφη και από άλλους εξωγενείς παράγοντες. Αυτό που απαιτείται είναι οι καλές πρακτικές καλλιέργειας και επεξεργασίας, ώστε να ελαχιστοποιούνται οι πιθανότητες επιμόλυνσης από το περιβάλλον και τις διάφορες μεθόδους επεξεργασίας.
Μέτρα προστασίας για την σωστή κατανάλωση οπωροκηπευτικών
- Η συσκευασία, η τυποποίηση, η μεταφορά και η αποθήκευση των παραγόμενων αγαθών πρέπει να ακολουθούν υγειονομικούς κανόνες.
- Οι καταναλωτές οφείλουν να πλένουν με χλωριωμένο νερό τα οπωροκηπευτικά για την μείωση του μικροβιακού φορτίου και να απομακρύνουν τα εξωτερικά φύλλα ή τις φλοίδες. Κατεστραμμένα και μουχλιασμένα τεμάχια να αποφεύγονται. Να προτιμώνται βεβαίως φρέσκα και σε καλή κατάσταση. Επίσης να αποφεύγονται πακεταρισμένα λαχανικά με υγρό στην σακκούλα. Αγοράζουμε αυτά και όσα χρειαζόμαστε, γιατί πρέπει να καταναλώνονται εντός ολίγων ημερών. Η τοποθέτηση των οπωροκηπευτικών σε καθαρό και κρύο ψυγείο εγκαίρως είναι σημαντική.
- Οι καταναλωτές οφείλουν να ακολουθούν τις οδηγίες της ετικέττας για τα συσκευασμένα φρούτα και λαχανικά.
- Οτιδήποτε είναι χαλασμένο, πετιέται.
- Τρίβουμε προσεκτικά τα λαχανικά, σε περίπτωση που χρησιμοποιούμε την φλοίδα.
- Λεπτόφλοιδα φρούτα πλένονται με σουρωτήρι.
- Το πλύσιμο προηγείται της κατανάλωσης, όχι της φύλαξης.
- Πλένουμε τα χέρια μας πριν από την επεξεργασία τροφίμων όπως και τις επιφάνειες και τα σκεύη που χρησιμοποιούμε στην προετοιμασία των αγαθών.
Η διαδρομή των μικροβίων στην παραγωγή και διάθεση διαφόρων οπωροκηπευτικών
Οι μικροοργανισμοί που βρίσκονται στα λαχανικά είναι απόδειξη της υγιεινής των παραγωγικών διαδικασιών και της μικροβιολογικής κατάστασης του νωπού προϊόντος κατά την διάρκεια της παραγωγής του. Λόγω των θρεπτικών συστατικών τους τα φρέσκα λαχανικά ευνοούν την ανάπτυξη ζυμών, μυκήτων και βακτηρίων. Τα βακτήρια που εμπλέκονται στις αλλοιώσεις λαχανικών είναι πηκτινολυτικοί μικροοργανισμοί (υδρολύουν την πηκτίνη με το ένζυμο πηκτινάση), όπως το γένος Erwinia, Pseudomonas, Xanthomonas, Clostridium (gram-αρνητικά βακτήρια), το Conynebacterium sepedonicum (gram-θετικά βακτήρια) και τα οξυγαλακτικά βακτήρια.
Αυτό συχνά οδηγεί στην επιμόλυνσή τους και κατά συνέπεια στις μικροβιακές αλλοιώσεις. Τα πλατύφυλλα λαχανικά, εξ αιτίας της μεγάλης εκτεθειμένης επιφάνειάς τους, είναι επιρρεπή σε επίθεση μικροοργανισμών. Η επιμόλυνση μπορεί να συμβεί σε όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας, στο χωράφι όπου κυρίαρχη χλωρίδα είναι οι μύκητες, ενώ η χλωρίδα μετά την συγκομιδή είναι διαφορετική. Η ανάπτυξη μικροοργανισμών γεννάται από την υψηλή περιεκτικότητα των λαχανικών σε νερό και την χαμηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες και λίπος. Μερικοί από τους τοξινογόνους μύκητες, όπως είναι οι Fusarium και Alternaria, είναι φυτικά παθογόνα και μπορούν να μεταφερθούν από τα προσβεβλημένα μέρη των φυτών και να μολύνουν τα υγιή μέρη. Άλλοι μύκητες μολύνουν και προκαλούν φθορές στους φυτικούς ιστούς μετά την συγκομιδή, όπου μπορούν να παραγάγουν τους τοξικούς μεταβολίτες τους, δηλαδή μυκοτοξίνες. Ο Tournas (2015) σημείωσε ότι η ανάπτυξη του μύκητα Pénicillium σε βλαστούς αυξήθηκε κατά την διάρκεια της ψύξεως.
Τα αίτια επιμόλυνσης των νωπών λαχανικών
Η αλλοίωση των λαχανικών οφείλεται κυρίως σε φυτικά παθογόνα βακτήρια που βρίσκονται σε ρωγμές και καταστροφές του καρπού από έντομα. Η μόλυνση από περιττώματα πουλιών, ζώων, ανθρώπων και λυμάτων, κοπριάς και λιπασμάτων, ή πότισμα με μολυσμένα νερά, οδηγεί συχνά στην ανάπτυξη παθογόνων για την υγεία του ανθρώπου μικροοργανισμών. Από πολλά είδη λαχανικών έχουν απομονωθεί παθογόνοι μικροοργανισμοί που είναι παρόντες στον ανθρώπινο οργανισμό: Salmonella spp., Shigella spp., Yersinia enterocolitica, E. Coli O157:H7, Listeria monocytogenes, Clostridium botulinum, Bacillus cereus. Οι κατά καιρούς επιδημίες μικροβιακών επιμολύνσεων σε φρούτα και λαχανικά προερχομένων από Salmonella και Ε. coli O1057:H7 έχουν αυξήσει την ανησυχία των καταναλωτών όσον αφορά στην ασφάλεια αυτών των προϊόντων. Τα φρεσκοκομμένα προϊόντα χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής, εξ αιτίας της διατάραξης των φυσικών προστατευτικών εμποδίων που διαθέτουν, και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένο ρυθμό πολλαπλασιασμού των παθογόνων μικροοργανισμών.
Στατιστικά στοιχεία τροφικών λοιμώξεων από τα λαχανικά
Η παρουσία ενός παθογόνου βακτηρίου δεν συνεπάγεται πάντα και την εκδήλωση ασθενείας. Μόνο μερικά από αυτά έχουν προκαλέσει τροφικές λοιμώξεις. Σε μετρήσεις (1973-2012) 606 επιδημίες συσχετίσθηκαν με 20.003 κρούσματα λοίμωξης, 1.030 νοσηλείες και 19 θανάτους. Τα παθογόνα που ήταν οι πιο συχνές αιτίες λοίμωξης ήταν: Norovirus (55%), Shiga toxin-producing Escherichia coli (STEC) (18%), Salmonella (11%). Στο 31% των περιπτώσεων η αιτία της μόλυνσης ήταν κάποιος χειριστής στην επεξεργασία τροφίμων. Το 2011 στην Γερμανία ένα νέο τοξικό στέλεχος, το Escherichia coli (E. coli) O 104:H4, προκάλεσε αιμορραγική γαστρεντερίτιδα μετά από κατανάλωση βιολογικών φύτρων, με αποτέλεσμα 3.950 άτομα να νοσήσουν, 53 άτομα να πεθάνουν και 800 άτομα να πάθουν αιμολυτικό ουραιμικό σύνδρομο, που μπορεί να οδηγήσει σε νεφρική ανεπάρκεια (HUS). Με την κατανάλωση φρέσκων φρούτων και λαχανικών έχουν συνδεθεί ο ιός της Ηπατίτιδας Α και οι Norwalk-like viruses (NLV). Σχετίζονται αυτές οι επιδημίες με το κατεψυγμένο μαρούλι, τις σαλάτες, τις τεμαχισμένες σε κύβους τομάτες, και τα φρεσκοκομμένα προϊόντα.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΚΟΕ
