Το 50% των μελιών στην ΕΕ είναι νοθευμένο
ΤΟ ΝΟΘΕΥΜΕΝΟ ΜΕΛΙ ΣΚΟΤΩΝΕΙ ΚΑΙ ΟΙ ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΣΥΝΕΝΟΧΟΙ ΣΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ
Δελτίο Τύπου 712 / Αθήνα Τετάρτη 24 Μαΐου 2023
Το πολλαπλό σκάνδαλο της νοθείας του μελιού φέρνει στη δημοσιότητα το ΠΑΚΟΕ . Το αποκαλούμε πολλαπλό, γιατί είναι σκάνδαλο δημόσιας υγείας, γιατί είναι σκάνδαλο οικονομικό, γιατί είναι και σκάνδαλο πολιτικό, γιατί είναι σκάνδαλο στην Ευρωπαϊκή Ένωση και σκάνδαλο στην χώρα μας.
Η νοθεία
Το ελαιόλαδο, το γάλα, το μέλι, το σαφράν, ο χυμός πορτοκαλιού, ο καφές και ο χυμός μήλου είναι τα επτά είδη διατροφής με τη μεγαλύτερη νόθευση.
Το μεγαλύτερο μέρος του μελιού που πωλείται στην αγορά είναι νοθευμένο με καραμελωμένη σακχαρόζη, που όχι μόνο δεν έχει καμία θρεπτική αξία, αλλά προκαλεί και βλάβη στην ανθρώπινη υγεία.
Έκρηξη νοθείας παρατηρείται στο μέλι στην Ελλάδα -αλλά και σε άλλες χώρες- καθώς επιχειρήσεις το νοθεύουν με γλυκαντικές ουσίες, σιρόπια, ζάχαρη ή και μέλι εισαγωγής, στην προσπάθειά τους να πολλαπλασιάσουν τα κέρδη τους. Νοθεύεται το μέλι με φθηνές ουσίες ή με μέλι κατώτερης ποιότητας, το οποίο κοστίζει περίπου 1 ευρώ το κιλό. στην συνέχεια το νοθευμένο μέλι πωλείται στις τιμές που πωλείται και το αγνό, ανόθευτο μέλι και έτσι όσοι παρανομούν, κερδοσκοπούν.
Το ΠΑΚΟΕ μίλησε με δύο μελισσοκόμους. Ο Δημήτρης Αθανασόπουλος μας είπε: «Το μέλι νοθεύεται με υποκατάστατα, με ζάχαρη, με αλεύρι, με κατώτερης ποιότητας μέλι. Δεν υπάρχει κανένας έλεγχος και γι’ αυτό η νοθεία είναι εκτεταμένη».
Η πρόεδρος του συλλόγου μελισσοκόμων Αττικής, Μαρία Κοκκίνου μας είπε: «Γίνεται εκτεταμένη νοθεία. Το μέλι είναι από τα πιο νοθευμένα προϊόντα του πρωτογενούς τομέα».
Ο ΕΦΕΤ, ο δημόσιος φορέας ελέγχου των τροφίμων αναφέρει: «Η νοθεία του μελιού δεν συνιστά απλή οικονομική απάτη, καθώς το νοθευμένο προϊόν που εμφανίζεται σαν μέλι στερείται των ευεργετικών ιδιοτήτων του πραγματικού μελιού. Υπάρχουν διαφόρων ειδών νοθείες του μελιού.
Μια πολύ απλή νοθεία είναι να πουλιέται ένα είδος σαν κάτι άλλο, π.χ. ένα ανθόμελο για θυμαρίσιο ή ένα εισαγόμενο για ελληνικό. Επίσης, υπάρχουν νοθείες με εξωγενή σάκχαρα (π.χ. ισογλυκόζη, γλυκόζη και άλλες γλυκαντικές ύλες, με παράλληλη προσθήκη χρωστικών και αρωματικών ουσιών).
Τι πρέπει να προσέχει ο καταναλωτής: Συστήνεται να αποφεύγεται η αγορά μελιού χωρίς επισήμανση και η αγορά από πλανόδιους πωλητές, οι οποίοι συστήνονται ως μελισσοκόμοι αλλά δεν διαθέτουν άδεια πλανόδιου εμπορίου ούτε μελισσοκομικό βιβλιάριο.
Προσοχή στην ετικέτα
Το μέλι διατίθεται συσκευασμένο σε βάζα και όχι χύμα και φέρει ετικέτα με τη γεωγραφική προέλευση, τη βοτανική προέλευση, το βάρος, την ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας, τον αριθμό παρτίδας, τα στοιχεία του παραγωγού ή του τυποποιητή ή του διακινητή και τον κωδικό αριθμό καταχώρησης του συσκευαστηρίου, εφόσον δεν διατίθεται από τον ίδιο τον παραγωγό».
Το οικονομικό σκάνδαλο
Ο ετήσιος τζίρος της αγοράς στην Ευρώπη είναι 2,3 δισεκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσαν οι Financial Times στις 2 Μαίου.
Στις 22-3-2023 δημοσιεύθηκε η τεχνική αναφορά του Κοινού Κέντρου Ερευνών (JRC) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το μέλι που κυκλοφορεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μετά από συντονισμό σε επίπεδο ΕΕ, 15 κράτη μέλη της ΕΕ καθώς και η Ελβετία και η Νορβηγία πήραν δείγματα από 320 παρτίδες εισαγόμενου μελιού, προερχόμενες από 20 χώρες, τα οποία εν συνεχεία αναλύθηκαν στο JRC με διάφορες μεθόδους (EA/LC-IRMS, HPAEC-PAD, 1H-NMR) για την παρουσία εξωγενών σακχάρων. Περίπου τα μισά δείγματα (147 από 320, ποσοστό 46%) ήταν ύποπτα για μη συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 2001/110/ΕΚ για το μέλι της ΕΕ.
Με απλά ελληνικά σχεδόν το μισό μέλι που κυκλοφορεί είναι νοθευμένο. Και όταν υπάρχει ένας τζίρος 2,3 δισεκατομμύρια ευρώ, τότε τουλάχιστον 1 εκατομμύριο ευρώ είναι μαύρα λεφτά, κέρδη από αυτή την ιστορία, κερδοσκοπία απίστευτη και μπροστά σε αυτή τη θάλασσα χρημάτων κανείς δεν ενδιαφέρεται πόσοι άνθρωποι θα πεθάνουν.
Το πολιτικό σκάνδαλο
Για τα διακινείται αυτό το μαύρο χρήμα πρέπει να υπάρχει μία πολιτική κάλυψη. Εδώ υπάρχει ένα διαχρονικό, ευρωπαϊκό σκάνδαλο. Στην Ευρωπαϊκή νομοθεσία υπάρχει ένα «παράθυρο» με τις ενδείξεις «μείγμα μελιών ΕΕ», «μείγμα μελιών εκτός ΕΕ» και «μείγμα μελιών ΕΕ και εκτός ΕΕ». Αυτή η ασάφεια βοηθά να εισάγονται μέλια από την Κίνα και την Τουρκία που είναι νοθευμένα και είτε να γίνεται μίξη με τα ευρωπαϊκή, είτε μετά να βαφτίζονται ευρωπαϊκά και διοχετεύονται στην αγορά.
Ο ισχύων σήμερα Κανονισμός στην Ευρωπαϊκή Ένωση (2001/11/ΕΚ) ορίζει ότι η χώρα ή οι χώρες καταγωγής στις οποίες έγινε η συγκομιδή του μελιού πρέπει να αναγράφονται στην ετικέτα. Ταυτόχρονα, όμως, προβλέπει ότι, εάν το μέλι προέρχεται από περισσότερα του ενός κράτη μέλη ή τρίτες χώρες, η υποχρεωτική αναγραφή των χωρών καταγωγής μπορεί να αντικατασταθεί από μία από τις ακόλουθες ενδείξεις, κατά περίπτωση: «μείγμα μελιών ΕΕ», «μείγμα μελιών εκτός ΕΕ», «μείγμα μελιών ΕΕ και εκτός ΕΕ». Εδώ είναι το σκάνδαλο. Αλλά επειδή οι διαστάσεις της νοθείας είναι ανεξέλεγκτες η ΕΕ έχει ετοιμάσει ένα σχέδιο αναθεώρησης του κανονισμού.
Το υγειονομικό σκάνδαλο
Η κατανάλωση νοθευμένου μελιού μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του σακχάρου στο αίμα, διαβήτη τύπου II, αύξηση βάρους και παχυσαρκία στην κοιλιά, αύξηση των επιπέδων λιπιδίων στο αίμα και υψηλή αρτηριακή πίεση. Υπάρχουν, όμως, και χειρότερες συνέπειες. Μπορούν να επηρεαστούν εσωτερικά όργανα, όπως, το ήπαρ, το οποίο γίνεται λιπώδες, Οι πιθανότητες για οξεία και χρόνια νεφρική βλάβη είναι υπερβολικά μεγάλες, ενώ η αύξηση του σωματικό λίπος, ως αποτέλεσμα της κατανάλωσης νοθευμένου μελιού γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο .
Το ελληνικό σκάνδαλο
Στην Ελλάδα έχει παρατηρηθεί η νοθεία του μελιού με καραμελόχρωμα. Τι είναι το καραμελόχρωμα; Σύμφωνα με τον Αμερικάνικο Οργανισμό Φαρμάκων και Τροφίμων (FDA), το καραμελόχρωμα είναι σκούρα καφέ υγρή ή στερεή τεχνητή ύλη και προκύπτει από θερμική κατεργασία υδατανθράκων. Παράγωγους οι μέλισσες αυτή την ύλη; Φυσικά όχι. Επιτρέπεται η χρήση της στην βιομηχανία των τροφίμων. Ναι, επιτρέπεται η χρήση των καραμελοχρωμάτων καθώς έχουν εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Όμως, λόγω της πολύπλοκης φύσης των μειγμάτων αυτών, ακόμα πραγματοποιούνται έρευνες για την τοξικότητα των ουσιών αυτών.
Πριν από ένα χρόνο ο ΕΦΕΤ με μία κατάπτυστη απόφασή του ουσιαστικά καλύπτει, δια της αδυναμίας του να ερευνήσει, την χρήση των καραμελοχρώματος στο μέλι.
Τι λέει αυτή η απόφαση; Ότι με τη μέθοδο προσδιορισμού της 4-ΜΕΙ (μίας χημική ένωση που δημιουργείται σε χαμηλά επίπεδα σε κάποια τρόφιμα και αναψυτικά κατά τη διάρκεια του μαγειρέματος και η οποία ερευνάται ως ύποπτη για εμφάνιση καρκίνου στον πνεύμονα) δεν αποδεικνύεται η νοθεία και χρειάζονται και άλλοι παράμετροι να ερευνηθούν. Όμως, δεν υπάρχει δυνατότητα έρευνας με άλλα δεδομένα, δηλαδή, για άλλες παραμέτρους. Έτσι δεν υπάρχει εκτίμηση ούτε για την έκθεση του ελληνικού πληθυσμού σε καραμελόχρωμα, δηλαδή, πόσο νοθευμένα είναι τα μέλια, αλλά ούτε πόσο επικίνδυνο είναι αυτό. Ποιο είναι το συμπέρασμα; Καλώς καμωμένη η χρήση του καραμελοχρώματος.
Στον Εισαγγελέα
Το ΠΑΚΟΕ βλέποντας πως ούτε οι σύλλογοι μελισσοκόμων έχουν κάνει κάτι σοβαρό για να ανατραπεί αυτή η απόφαση, ούτε φυσικά όσοι εμπορεύονται το μέλι ενδιαφέρονται να το κάνουν, αφού μία τέτοια νοθεία ρίχνει τις τιμές στο ράφι, είναι πιο φθηνό το προϊόν για τους καταναλωτές και μπορεί να φέρει αύξηση πωλήσεων, θα στείλει όλα αυτά τα στοιχεία στον αρμόδιο εισαγγελέα. Το ΠΑΚΟΕ δεν θα σταματήσει τον αγώνα που ξεκίνησε μέχρι να αποκαλυφθούν όλες οι πτυχές του σκανδάλου με το μέλι, να αλλάξουν οι κατάπτυστες αποφάσεις και όσοι νοθεύουν το μέλι να καθίσουν στο σκαμνί της δικαιοσύνης.
Το ΠΑΚΟΕ θα δημοσιεύσει μεγάλη έρευνα για το πολλαπλό σκάνδαλο στο μέλι στο επόμενο τεύχος του περιοδικού «ΟΙΚΟνομία για το περιβάλλον» που θα κυκλοφορήσει σε λίγες ημέρες.
Από τη γραμματεία του ΠΑΚΟΕ
