Δ.Τ. 684 / Αθήνα, 13.03.2023

√ Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι η δεύτερη αιτία θανάτου παγκοσμίως, με σημαντικό παράγοντα τη διατροφή.

√ Η αύξηση της κατανάλωσης πολυεπεξεργασμένων τροφίμων αυξάνει κατά 30% την αύξηση της θνησιμότητας καρκίνου των ωοθηκών και κατά 16% της θνησιμότητας του καρκίνου του μαστού.

√ Αυξάνει την πιθανότητα ανάπτυξης παθογόνων μικροβίων προκαλώντας αλλαγές στη μικροχλωρίδα του εντέρου, που σχετίζονται άμεσα με την παχυσαρκία και τις μεταβολικές ασθένειες.

√ Η κατανάλωση υπερεπεξεργασμένης τροφής αυξάνει την ολική και την LDL χοληστερόλη και την υπέρταση.

1) Στη σύγχρονη κοινωνία τα  τρόφιμα στην πλειοψηφία τους  επεξεργάζονται σε κάποιο βαθμό πριν την κατανάλωση τους. Οι συνέπιες;  Μικρές ή σοβαρές έως αρκετά σοβαρές.

Καταρχάς, αναλόγως με το είδος της επεξεργασίας που έχουν υποστεί μπορεί να χάνουν ένα μεγάλο ή μικρό μόνο μέρος των θρεπτικών συστατικών τους. Τα τρόφιμα που έχουν υποστεί μηχανική επεξεργασία, (π.χ. παστερίωση, άλεσμα)  δεν είναι απαραίτητα ανθυγιεινά. Αντιθέτως, τα χημικά επεξεργασμένα τρόφιμα ή υπερεπεξεργασμένα (εξαιρετικά επεξεργασμένα), τείνουν να είναι πλούσια σε γλυκαντικά, χημικούς αρωματικούς παράγοντες και χρώματα, τα οποία μειώνουν σημαντικά τη θρεπτική αξία τους.

Τα τρόφιμα που έχουν υποστεί σημαντική επεξεργασία κατά την παραγωγή τους, ναι μεν  είναι σχετικά φθηνά, βολικά στην κατανάλωση, έχουν συνήθως καλή γεύση και προωθούνται μέσω ισχυρού μάρκετινγκ, διότι επιφέρουν μεγαλύτερο οικονομικό κέρδος, έχουν συνήθως μεγαλύτερη ποσότητα αλατιού, λιπών, ζάχαρης, τεχνητών προσθετικών και άλλων ουσιών. Ως αποτέλεσμα, η συχνή κατανάλωσή τους μπορεί να οδηγήσει στην μετατροπές του μεταβολισμού του ανθρώπου και εμφάνιση παχυσαρκίας , διαβήτη τύπου 2, καρδιαγγειακές παθήσεις, φλεγμονώδεις παθήσεις και άλλων προβλημάτων υγείας. Η δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία αυξάνονται κατά πολύ  με την αύξηση του βαθμού επεξεργασίας του τροφίμου.  Για παράδειγμα, αν και η υψηλή πρόσληψη κρέατος γενικά σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο για επιδείνωσης της υγείας, το επεξεργασμένο κρέας όμως δείχνει πολύ ισχυρότερη συσχέτιση με την αύξηση κινδύνου.   Η πρόσληψη δημητριακών ολικής αλέσεως σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο αρκετών μη μεταδοτικών ασθενειών, σε αντίθεση με τα επεξεργασμένα δημητριακά. Οι μελέτεςσχετικά με την πρόσληψη ψαριών αναφέρουν ανεπιθύμητες διαταραχές του μεταβολικού συνδρόμου από την κατανάλωση επεξεργασμένων ψαριών, ενώ, τα φρέσκα  ψάρια φαίνεται να είναι προστατευτικά. 

Επεξεργασία τροφίμων ονομάζεται μια οποιαδήποτε σκόπιμη μεταβολή σε ένα τρόφιμο από την στιγμή της πρωτογενούς παραγωγής του μέχρι τη στιγμή της κατανάλωσης.

Ανεξίτηλα και διαχρονικά παραμένουν πάντα τα θέματα που αφορούν την τροφή και την διατροφή του ανθρώπου. Και πως αλλιώς; Έχουμε «συνειδητοποιήσει»  προ πολλού ότι η τροφή  παρέχει στην έμβια ύλη την βασική κινητήρια δύναμη για την ζωή,  την ενέργεια. Τα τρόφιμα παρέχουν στον άνθρωπο: δομικά συστατικά (αμινοξέα, πρωτεΐνες, ασβέστιο, φωσφόρο κ.ά.), εκτός από την ενέργεια (υδατάνθρακες, λίπος) και ουσίες που συντηρούν την υγεία και προστατεύουν τον οργανισμό από ασθένειες (όπως βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, φυτικές ίνες, ω3 και ω6 λιπαρά οξέα κ.α.), ενισχύουν την ικανότητα του οργανισμού να αποβάλλει τοξικές ουσίες ή να περιορίζει την επίδρασή τους ή επίσης να αμύνεται καλύτερα σε περίπτωση μικροβιολογικής δηλητηρίασης ή σε περιπτώσεις λοιμώξεων.

Για  να γίνουν όμως όλες οι διαδικασίες αυτές σωστά  η τροφή πρέπει να περάσει  από ένα «βιοχημικό εργοστάσιο» σύστημα επεξεργασίας (μεταβολισμού) μέσα από  το ανθρώπινο σώμα. 

Άρα, αυτό που δεν έχουμε συνειδητοποιήσει είναι το πόσο άκρως σημαντική είναι η ποιότητα  αυτού που καταναλώνουμε για την ορθή λειτουργία του μεταβολισμού του ανθρώπου. Η έλλειψη θρεπτικών ουσιών ενισχύει την τοξική δράση πολλών τοξικών ουσιών στον ανθρώπινο οργανισμό γιατί επιβραδύνει το μεταβολισμό τους και την αποβολή τους. Από την άλλη, κατά τις διάφορες επεξεργασίες των τροφίμων, είτε κατά τη βιομηχανική/παρασκευαστική διαδικασία, είτε κατά την παρασκευή/μαγείρεμα στο σπίτι μπορεί να δημιουργηθούν/ σχηματιστούν διάφορες τοξικές ουσίες λόγω της θερμικής επεξεργασίας ή/και άλλων συστατικών/ουσιών/μέσων που χρησιμοποιούνται και που τελικά καταλήγουν στον άνθρωπο σώμα.

Η επεξεργασία της τροφής ξεκίνησε χιλιάδες χρόνια πριν, όταν οι πρόγονοί μας άρχισαν να μαγειρεύουν (επεξεργάζονται) ή να παράγουν αλεύρι και από τότε  αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ανθρώπινης ιστορίας και η οποία έχει διαμορφώσει την στρουκτούρα του ίδιου του ανθρώπου. Η  αποξήρανση, η ωρίμανση και η συντήρηση με αλάτι, βελτίωσαν περαιτέρω την διάρκεια ζωής των τροφίμων, βελτίωσαν τη γεύση, τη δυνατότητα πέψης, την ασφάλεια, τη σταθερότητα και την ευκολία παρασκευής. Ο άνθρωπος άρχισε να επεξεργάζεται (μέσω ζύμωσης) φυτά, σε μπύρα, κρασί και άλλα αλκοολούχα ποτά, η ζύμωση του γάλακτος επέτρεψε την παραγωγή γιαουρτιού. Ως τρόπος επεξεργασίας, δεν παρείχε μόνο μια πικάντικη νέα γεύση στα τρόφιμα , αλλά ήταν και ένας πολύ καλός τρόπος για να μεταποιηθούν αυτά, σε μια πιο καλά διατηρημένη μορφή. Η κονσερβοποίηση ως μέθοδος επεξεργασίας μεταγενέστερα, στα τέλη του 18 ου αιώνα και αργότερα η παστερίωση συνέβαλαν σε σημαντική πρόοδο στη συντήρηση των τροφίμων.

2) Όπως βλέπουμε η επεξεργασία τροφίμων είναι συνήθως επιβλαβής.

Οι σύγχρονες μέθοδοι επεξεργασίας έκαναν τα σημερινά τρόφιμα να είναι εξαιρετικά μεταποιημένα ή όπως αλλιώς αναφέρονται ως υπερεπεξεργασμένα και γνωστά ως «τα βιομηχανικά προϊόντα», τα οποία εκτός από το αλάτι, τη ζάχαρη, τα έλαια και τα λίπη, περιλαμβάνουν ουσίες που δεν χρησιμοποιούνται σε γαστρονομικά παρασκευάσματα, ιδιαίτερα πρόσθετα που χρησιμοποιούνται για να μιμούνται τις αισθητικές ιδιότητες των ελάχιστα επεξεργασμένων τροφίμων και των μαγειρικών παρασκευασμάτων τους και είναι συνήθως φτωχά σε θρεπτικά συστατικά. Πέρα από τη θρεπτική σύνθεση όμως, νεοσύστατες  ουσίες, μερικές από τις οποίες έχουν καρκινογόνες ιδιότητες (όπως ακρυλαμίδιο, ετεροκυκλικές αμίνες και πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες), μπορεί να υπάρχουν σε θερμικά επεξεργασμένα τρόφιμα. Επίσης και η συσκευασία των εξαιρετικά μεταποιημένων τροφίμων μπορεί να περιέχει ορισμένα υλικά που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα για τα οποία έχουν διατυπωθεί ιδιότητες καρκινογένεσης και ενδοκρινικής διαταραχής, όπως η δισφαινόλη Α. Τέλος, τα εξαιρετικά μεταποιημένα τρόφιμα περιέχουν εγκεκριμένα αλλά αμφιλεγόμενα πρόσθετα τροφίμων όπως νιτρώδες νάτριο σε επεξεργασμένο κρέας ή διοξείδιο του τιτανίου (TiO 2 , λευκή χρωστική ουσία τροφίμων), για την οποία έχει αναφερθεί καρκινογένεση σε ζωικά ή κυτταρικά μοντέλα.

Εδώ κρούομε τον κώδωνα του κινδύνου.

Τις τελευταίες δεκαετίες, η κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων ή τροφίμων έχει αυξηθεί υπερβολικά παγκοσμίως. Μερικά παραδείγματα αυτών είναι τα εξής:

Κατεψυγμένα ή έτοιμα γεύματα. Συσκευασμένα αρτοσκευάσματα (πχ. ψωμί, κέικ, πίτσα). Επεξεργασμένα τυροκομικά προϊόντα. Δημητριακά πρωινού. Πατατάκια, γαριδάκια και κράκερ. Παγωτό και καραμέλες. Στιγμιαία noodles και σούπες. Επεξεργασμένα κρέατα (πχ. Λουκάνικο, μπέικον). Αναψυκτικά και ζαχαρούχα ποτά. Γιατί όμως είναι τόσο χαμηλής θρεπτικής αξίας έως και επικίνδυνα  τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα;;;;;;

 

Διότι :

• Συνήθως έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνες.
• Περιέχουν υπερβολικές ποσότητες ζάχαρης και σιροπιού καλαμποκιού, το οποίο είναι πλούσιο σε φρουκτόζη.
• Περιέχουν τεχνητά  και  χημικών συστατικά, που χρησιμοποιούνται για τη βελτίωση της γεύσης, της υφής και της όψης τους. Παράγοντες διόρθωσης υφής (πχ. σταθεροποιητές, πηκτικοί παράγοντες) και συντηρητικά όπως είναι οι τεχνητές αρωματικές ύλες,  τεχνητές χρωστικές ουσίες.
• Είναι πλούσια σε επεξεργασμένους υδατάνθρακες που διασπώνται γρηγορότερα από το σώμα σε σχέση με τους μη επεξεργασμένους, με αποτέλεσμα να οδηγούν σε απότομες και γρήγορες αυξήσεις στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Ύστερα, όταν τα επίπεδα αυτά πέσουν συνήθως παρουσιάζεται αυξημένο αίσθημα πείνας και μειωμένη ενέργεια.
• Έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε απαραίτητα θρεπτικά συστατικά,  και επιπλέον σε μερικές περιπτώσεις, γίνεται προσθήκη σύνθετων βιταμινών και μετάλλων στα τρόφιμα αυτά, μετά την επεξεργασία.
• Έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, καθώς οι περισσότερες χάνονται κατά το στάδιο της επεξεργασίας.
• Είναι υψηλά σε θερμίδες. Περιέχουν  μικρή μόνο ποσότητα φυτικών ινών, με αποτέλεσμα να απαιτείται λιγότερη ενέργεια για την κατανάλωση και πέψη τους σε σχέση με τα λιγότερο επεξεργασμένα τρόφιμα.  Αυτό έχει ως συνέπεια την ευκολότερη κατανάλωση μεγαλύτερων ποσοτήτων υπερεπεξεργασμένων τροφίμων σε μικρότερο χρονικό διάστημα, κάτι το οποίο οδηγεί σε πρόσληψη περισσότερων θερμίδων και πιθανή ακούσια αύξηση του σωματικού βάρους.
• Είναι πλούσια σε trans λιπαρά, τα οποία αυξάνουν το ενδεχόμενο φλεγμονής στο σώμα και τα επίπεδα της LDL («κακής») χοληστερόλης.

3) Τι έδειξε εικοσαετής έρευνα

Τα επεξεργασμένα και τα μη επεξεργασμένα τρόφιμα επηρεάζουν διαφορετικά την ανθρώπινη φυσιολογία και τους μηχανισμούς μεταβολισμού, με αποτέλεσμα  των δυσμενών επιπτώσεων της υπερεπεξεργασμένης διατροφής. 

Η συχνή κατανάλωση πολύ επεξεργασμένων τροφίμων συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου και θανάτου από αυτόν, ιδίως αναφορικά με γυναικολογικούς καρκίνους, δείχνει μια νέα διεθνής επιστημονική έρευνα.

Διαπιστώθηκε ότι για κάθε 10% αύξηση στην κατανάλωση πολύ επεξεργασμένων τροφίμων από έναν άνθρωπο, υπήρχε αύξηση 2% στην πιθανότητα γενικά να διαγνωσθεί καρκίνος και 19% ειδικότερα στην πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου των ωοθηκών. Ακόμη, υπήρχε αύξηση στη θνησιμότητα από καρκίνο κατά 6% γενικά και ειδικότερα κατά 16% από καρκίνο του μαστού και κατά 30% από καρκίνο των ωοθηκών.

Το περιβάλλον που δημιουργείται στο έντερο από εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα, χαρακτηριστικό της σύγχρονης διατροφής, είναι ένα εξαιρετικό υπόστρωμα για την ανάπτυξη παθογόνων μικροβίων που προκαλούν διάφορες μορφές φλεγμονωδών νόσων και  ακόμα προκαλεί, όπως υποστηρίζει ένας μεγάλος όγκος ερευνών, αλλαγές στη μικροχλωρίδα του εντέρου που σχετίζονται με την παχυσαρκία και τις μεταβολικές ασθένειες.

Η σύνθεση της μικροχλωρίδας μπορεί να αλλάξει γρήγορα με τις διατροφικές αλλαγές που οδηγεί  στην διαβίωση και μείωση της φυσιολογικής  μικροχλωρίδας. Αν  και μπορούν να ανταποκριθούν σε μια αλλαγή στο περιβάλλον τους, ως τόσο οι σημαντικές αλλαγές στη διατροφή περιέχουν αρκετούς στρεσογόνους παράγοντες για την σημαντική επιδείνωση της φυσιολογικής μικροχλωρίδας, κατά συνέπια έχουν τη δυνατότητα να διαταράξουν την ομοιοστατική ισορροπία στο ανθρώπινο σώμα. Η σύσταση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων φτωχών σε φυτικές ίνες, που η παραγωγή τους βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε εκχυλισμένα έλαια σπόρων και άμυλα, παρέχει στα μικροβιακά και τα ανθρώπινα κύτταρα πιο εύπεπτα υποστρώματα, επηρεάζοντας την κινητική της ανθρώπινης απορρόφησης, προκαλούν διαταραχές στις λειτουργίες των  βακτηρίων του εντέρου κατά συνέπια  και ολόκληρου του ανθρώπινου οργανισμού.

Οι εξαιρετικά επεξεργασμένες τροφές είναι η κύρια πηγή θερμίδων (σχεδόν σε ποσοστό 58%) που καταναλώνονται στην Αμερική (περιοδικό The BMJ). Τα αποτελέσματα μιας έρευνας που δημοσιεύτηκε στην έκδοση CellMetabolism αποκάλυψαν ότι όσοι καταναλώνουν εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα με αυξημένες ποσότητες υδατανθράκων και λίπη αλλά όχι πρωτεϊνών  πήραν κατά μέσο όρο 1 κιλό κατά τη διάρκεια της έρευνας,  προσλάμβαναν μέχρι περίπου 500 θερμίδες παραπάνω ημερησίως  από αυτούς που ακολουθούσαν μια διατροφή που περιλάμβανε μη επεξεργασμένες τροφές. Το τελικό συμπέρασμα λοιπόν ήταν ότι ο περιορισμός των εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφών αποτελεί καλή στρατηγική για τον περιορισμό της παχυσαρκίας και των συνεπειών της στην υγεία.

Μια μεγάλη μελέτη, με πάνω από 100.000 συμμετέχοντες, διαπίστωσε πως η κατανάλωση 10% περισσότερων επεξεργασμένων τροφίμων σχετίζεται με αύξηση σε ποσοστό πάνω από 10% του κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών και εγκεφαλοαγγειακών παθήσεων. Άλλες μελέτες έχουν συνδέσει επίσης την τακτική και υπερβολική κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων με την αύξηση του σωματικού βάρους και με την αύξηση του κινδύνου θνησιμότητας από οποιαδήποτε αιτία. Οι επιστημονικές έρευνες αναφέρουν ότι τέσσερις από τις πέντε μελέτες διαπίστωσαν ότι οι υψηλότερες κατανάλωσης υπερπεξεργασμένων τροφίμων συσχετίστηκαν με υπέρβαρο/παχυσαρκία και τις σχετικές μεταβολικές ασθένειες. Πρόσθετες μελέτες ανέφεραν θετική συσχέτιση  μεταξύ της πρόσληψης υπερεπεξεργασμένης τροφής και της υψηλότερης γλυκόζης νηστείας,  της αύξησης της ολικής και της LDL χοληστερόλης και του κινδύνου υπέρτασης. Παραμένει ασαφές εάν οι συσχετισμοί μπορούν να αποδοθούν στην ίδια την επεξεργασία ή στην περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά των υπερεπεξεργασμένων τροφίμων. 

Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσιεύσεις του World Health Organization. WHO (2020) ο καρκίνος ευθύνεται για έναν στους έξι θανάτους παγκοσμίως και έχει ξεπεράσει τις καρδιαγγειακές  παθήσεις ως την κύρια αιτία πρόωρης θνησιμότητας σε πολλές χώρες υψηλού εισοδήματος. Ωστόσο, τουλάχιστον το 50% των περιπτώσεων καρκίνου θα μπορούσαν ενδεχομένως να προληφθούν αν η διατροφή μας δεν ήταν τόσο ανθυγιεινή, όπως είναι τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα (βιομηχανικά σκευάσματα που παράγονται με τη πρόσθεση  βιομηχανικών ουσιών μέσω μιας σειράς εκτεταμένων βιομηχανικών διεργασιών), διότι τα αποτελέσματα πολλών ερευνών οδηγούν στο συμπέρασμα ότι είναι ένας βασικός παράγοντας κινδύνου.

Οι ερευνητές της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Κολλεγίου Imperial του Λονδίνου, σε συνεργασία με επιστήμονες της Διεθνούς Υπηρεσίας Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC) και των πανεπιστημίων του Σάο Πάολο (Βραζιλία) και Nova Λισαβόνας (Πορτογαλία), οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο ιατρικό περιοδικό e-ClinicalMedicine, ανέλυσαν στοιχεία για περίπου 198.000 άτομα 40-69 ετών, η υγεία των οποίων παρακολουθήθηκε σε βάθος δεκαετίας, ειδικότερα αναφορικά με τη διάγνωση 34 διαφορετικών καρκίνων και της πιθανότητας θανάτου από αυτούς. Στη διάρκεια της μελέτης, περίπου 16.000 άνθρωποι εμφάνισαν καρκίνο και 4.000 πέθαναν εξαιτίας του.

Συμπεραίνεται ότι ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι η τρίτη πιο συχνά διαγνωσθείσα κακοήθεια μεταξύ ανδρών και γυναικών στις Ηνωμένες Πολιτείες και η δεύτερη κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο παγκοσμίως και η διατροφή έχει αναγνωριστεί ως σημαντικός παράγοντας κινδύνου.  Δικαιολογημένα,  υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον  από την επιστημονική κοινότητα για την  έρευνα μεταξύ της κατανάλωσης υπερεπεξεργασμένων τροφίμων και την συχνότητα εμφάνισης  του καρκίνου του παχέος εντέρου.

Ο βασικός πρωταγωνιστής είναι τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα (βιομηχανικά έτοιμα προς κατανάλωση ή έτοιμα προς ζέσταμα σκευάσματα από ελάχιστα ή καθόλου επεξεργασμένα τρόφιμα) τα οποία συμβάλλουν τώρα στο 57% των συνολικών ημερήσιων θερμίδων που καταναλώνουν οι ενήλικες Αμερικανοί.  Αυτά τα τρόφιμα που έχουν συνήθως υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη, έλαια/λίπη και επεξεργασμένο άμυλο, αλλάζουν δυσμενώς τη σύνθεση της μικροχλωρίδας του εντέρου και συμβάλλουν δραστικά στην αύξηση του βάρους και παχυσαρκίας, δηλαδή σε αυτά που είναι  καθιερωμένα παράγοντα κινδύνου για καρκίνο του παχέος εντέρου. Οι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα είναι επίσης αμφίβολες. Συνήθως  είναι χαμηλές σε θρεπτικά συστατικά και βιοδραστικές ενώσεις όπως είναι οι φυτικές ίνες, ασβέστιο και βιταμίνη D που είναι ευεργετικές για την πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου. Αλλά πέρα από το κακό περιεχόμενο, τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα συνήθως περιέχουν πρόσθετα τροφίμων, όπως διαιτητικούς γαλακτωματοποιητές και τεχνητά γλυκαντικά, που αυξάνουν το προφλεγμονώδες δυναμικό του μικροβιώματος του εντέρου,  προάγοντας την καρκινογένεση του παχέος εντέρου. Επιπλέον, πιθανές καρκινογόνες ουσίες μπορεί να σχηματιστούν κατά την επεξεργασία κρεάτων που περιέχουν νιτρικό νάτριο (για παράδειγμα, νιτροζαμίνες)  ή θερμική επεξεργασία (για παράδειγμα, ακρυλαμίδιο)  ή μπορεί να μεταναστεύσουν από τη συσκευασία υπερεπεξεργασμένων τροφίμων (για παράδειγμα, δισφαινόλη Α). 

Η υψηλή κατανάλωση συνολικών υπερεπεξεργασμένων τροφίμων συσχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου. Αυτό δείχνουν τα αποτελέσματα των ερευνών από τους Wang L, Du M, Wang K. (2022), αν και απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για την καλύτερη κατανόηση των πιθανών ιδιοτήτων των υπερεπεξεργασμένων τροφίμων που συμβάλλουν στην καρκινογένεση του παχέος εντέρου. Οι 3216 περιπτώσεις καρκίνου του παχέος εντέρου (άνδρες, n=1294, γυναίκες, n=1922) τεκμηριώθηκαν κατά τη διάρκεια των 24-28 ετών παρακολούθησης. Οι άνδρες είχαν 29% υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο του παχέος εντέρου, και η θετική συσχέτιση περιορίστηκε στον καρκίνο του περιφερικού παχέος εντέρου.  Δεν παρατηρήθηκε συσχέτιση μεταξύ της συνολικής κατανάλωσης υπερεπεξεργασμένων τροφίμων και του κινδύνου καρκίνου του παχέος εντέρου στις γυναίκες. Μεταξύ των υποομάδων υπερεπεξεργασμένων τροφίμων, η υψηλότερη κατανάλωση έτοιμων προς κατανάλωση προϊόντων με βάση το κρέας/πουλερικά/θαλασσινά και τα ζαχαρούχα ποτά στους άνδρες και έτοιμα προς κατανάλωση/ζεσταμένα  πιάτα στις γυναίκες συσχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου. Τα επιδόρπια με βάση το γιαούρτι και τα γαλακτοκομικά προϊόντα συσχετίστηκαν αρνητικά με τον κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου. 

Οι ερευνητές πρότειναν, μεταξύ άλλων, να υπάρχουν σαφείς προειδοποιητικές σημάνσεις στις συσκευασίες των πολύ επεξεργασμένων τροφίμων, ώστε να προστατευθούν κυρίως τα φτωχότερα νοικοκυριά που είναι πιο ευάλωτα στα φθηνά αλλά και ανθυγιεινά προϊόντα.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και η Διεθνής Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ έχουν προηγουμένως απευθύνει σύσταση για περιορισμό των πολύ επεξεργασμένων τροφίμων στο πλαίσιο μιας πιο υγιεινής διατροφής. Σε αρκετές χώρες, όπως Γαλλία, Καναδά και Βραζιλία, γίνονται προσπάθειες για μείωση της κατανάλωσης αυτών των τροφών.

Βιβλιογραφία

Kiara Chang,  Marc J. Gunter,  Fernanda Rauber,  Renata B. Levy , Inge Huybrechts,  Nathalie Kliemann,  Christopher Millett and Eszter P. Vamosa. Ultra-processed food consumption, cancer risk and cancer mortality: a large-scale prospective analysis within the UK Biobank.  eClinicalMedicine 2023;56: 101840 Published Online 31 January 2023 https://doi.org/10. 1016/j.eclinm.2023. 101840

World Health Organization. WHO report on cancer: setting priorities, investing wisely and providing care for all 2020.

Bray F, Laversanne M, Weiderpass E, Soerjomataram I. The everincreasing importance of cancer as a leading cause of premature death worldwide. Cancer. 2021;127(16):3029–3030

Wang L, Du M, Wang K. Association of ultra-processed food consumption with colorectal cancer risk among men and women: results from three prospective US cohorts. BMJ. 2022;378.

Jean-Claude Moubarac , M Batal , M L Louzada , E Martinez Steele, C A Monteiro.  2017Consumption of ultra-processed foods predicts diet quality in Canada. Appetite Volume 108, 1 January 2017, Pages 512-520

Moubarac JC, Batal M, Louzada ML, Martinez Steele E, Monteiro CA. Consumption of ultra-processed foods predicts diet quality in Canada. Appetite 2017;108:512-20. doi:10.1016/j. appet.2016.11.006

Jennifer M. Poti, PhD, Bianca Braga, MA, and Bo Qin, PhD. 2017.  Ultra-processed Food Intake and Obesity: What Really Matters for Health – Processing or Nutrient Content? HHS Public Access. Curr Obes Rep. December ; 6(4): 420–431. doi:10.1007/s13679-017-0285-4.

Juul F, Parekh N, Martinez-Steele E, Monteiro CA, Chang VW. Ultra-processed food consumption among US adults from 2001 to 2018. Am J Clin Nutr2022;115:211-21. doi:10.1093/ajcn/nqab305 pmid:34647997 CrossRefPubMedGoogle Scholar

Zinöcker MK, Lindseth IA. . The Western Diet-Microbiome-Host Interaction and Its Role in Metabolic Disease. Nutrients2018;10:365. doi:10.3390/nu10030365 pmid:29562591. CrossRefPubMedGoogle Scholar

Romaguera D, Fernández-Barrés S, Gracia-Lavedán E, et al. Consumption of ultra-processed foods and drinks and colorectal, breast, and prostate cancer. Clin Nutr2021;40:1537-45. doi:10.1016/j.clnu.2021.02.033 pmid:33743289. CrossRefPubMedGoogle Scholar

Fiolet T, Srour B, Sellem L,et al. Consumption of ultra-processed foods and cancer risk: results from NutriNet-Santé prospective cohort.  BMJ2018 ;360:k322.  doi:10. 1136/bmj.k322 pmid:29444771. Abstract/FREE Full TextGoogle Scholar

Li FY, Lai MD. Colorectal cancer, one entity or three. J Zhejiang Univ Sci B2009;10:219-29.  doi:10.1631/jzus.B0820273 pmid:19283877. CrossRefPubMedWeb of ScienceGoogle Scholar

Monteiro, C.A.; Moubarac, J.-C.; Levy, R.B.; Canella, D.S.; da Louzada, M.L.C.; Cannon, G. Household availability of ultra-processed foods and obesity in nineteen European countries. Public Health Nutr. 2018, 21, 18–26.

Canella, D.S.; Levy, R.B.; Martins, A.P.B.; Claro, R.M.; Moubarac, J.-C.; Baraldi, L.G.; Cannon, G.; Monteiro, C.A. Ultra-processed food products and obesity in Brazilian households (2008–2009). PLoS ONE 2014, 9, e92752.

Από τη Γραμματεία του ΠΑΚΟΕ