ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΤΑΣ ΤΟΥ ΑΕΡΑ ΣΤΟΥΣ ΣΤΑΘΜΟΥΣ ΤΟΥ ΜΕΤΡΟ
Επανειλημμένα έχουμε καταγγείλει αυτά που ακολουθούν στο κείμενο, αλλά δυστυχώς δεν ‘ιδρώνει’ το αυτί ούτε…εισαγγελέα
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 653 | ΑΘΗΝΑ 14/10/2022
ΘΕΩΡΙΑ
Η ατμόσφαιρα είναι το αεριώδες περίβλημα της Γης, στο οποίο οφείλεται η ύπαρξη ζωής, αφού απορροφά μεγάλο τμήμα της υπεριώδους ακτινοβολίας και μειώνει την διαφορά των ακραίων θερμοκρασιών που θα υπήρχαν μεταξύ ημέρας και νύχτας χωρίς αυτήν. Οι σημαντικότεροι δείκτες της ποιότητας αέρα, από ανθρώπινες και μη δραστηριότητες είναι τα αιωρούμενα σωματίδια (ΡΜ1, ΡΜ2,5, ΡΜ10), οι VOC (πτητικές υδρογονάνθρακες ενώσεις), η φορμαλδεΰδη (HCHO) και η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία.
Αιωρούμενα σωματίδια ΡΜ1, ΡΜ2,5 και ΡΜ10
Τα αιωρούμενα σχηματίζονται στην ατμόσφαιρα από μετατροπή αερίων άμεσα εκπεμπόμενων από διάφορες πηγές. Αιωρούνται είτε λόγω των δυνάμεων της φύσης (διάβρωση λόγω αέρα ή νερού, εκρήξεις ηφαιστείων, καιρικά φαινόμενα κ.α.) είτε λόγω ανθρώπινης δραστηριότητας (γεωργικές εργασίες, εξόρυξη, καύση διαφόρων και χημικών ενώσεων, βιομηχανικές δραστηριότητες κ.α.).
Συνήθως χωρίζονται στις κατηγορίες ΡΜ1, ΡΜ2.5, PM5, PM10 , δηλαδή σε σωματίδια με διάμετρο 1 μm, 2,5μm, 5μm και 10μm αντίστοιχα. Τα σωματίδια αυτά λόγω του μεγέθους τους αποτελούν υγειονομικό κίνδυνο για τον άνθρωπο και περιβαλλοντικό κίνδυνο καθώς δημιουργούν αλλαγές κλίματος στις περιοχές που απαντάται μεγάλη συγκέντρωση τους. Για αυτούς τους λόγους αποτελούν δείκτη ποιότητας του αέρα.
Είναι δυνατό να ερεθίσουν τη μύτη και το φάρυγγα, να προκαλέσουν άσθμα, εξασθένιση του ανοσοποιητικού συστήματος, αύξηση ευαισθησίας σε λοιμώξεις, φλεγμονές των αναπνευστικών οδών, οξεία βρογχίτιδα ή πνευμονία, καρκίνο του πνεύμονα, αρρυθμίες, ισχαιμικά συμπτώματα και καρδιακή ανεπάρκεια. Σύμφωνα με μελέτη που διεξάχθηκε στην Ελλάδα, λόγω μακροχρόνιας έκθεσης στα αιωρούμενα σωματίδια ΡΜ2.5 αποδίδονται 8.602 θάνατοι και στα ΡΜ10 7.588 θάνατοι ετησίως (Ζωή Βροντίση, Μάιος 2020, ‘Περιβάλλον και Υγεία 2019’, ΕΚΠΑΑ).
VOC (Volatile Organic Compounds) και φορμαλδεΰδη (ΗCHO)
Τα VOC (Volatile Organic Compounds) αποτελούν μια ακόμη πηγή ατμοσφαιρικής ρύπανσης, η οποία και παράγονται κυρίως από ανθρωπογενείς δραστηριότητες , όπως καύση υδρογονανθράκων, βιομηχανικές δραστηριότητες, χρήση διαλυτών, όμως μπορεί να έχουν και βιογενή προέλευση. Πρόκειται για πτητικούς αλειφατικούς και αρωματικούς υδρογονάνθρακες. Αποτελούν ενεργά συστατικά σε πολλά είδη καθημερινής χρήσης.
Οι πτητικές αυτές ενώσεις εκπέμπονται ως αέρια από ορισμένα ή στερεά. Τα VOC εκπέμπονται κυρίως από βιομηχανίες (χαλυβουργεία, διυλιστήρια), οχήματα, φυτά , αλλά και από εξάτμιση διαλυτών που προέρχονται από οικιακή χρήση, βαφές, καθαριστικά, κόλλες , απολυμαντικά, υλικά κατασκευής κτηρίων και επίπλων, κάπνισμα κ.α. Λόγω της πληθώρας των προϊόντων καθημερινής χρήσης που εκπέμπουν VOC οι συγκεντρώσεις τους είναι έως και δέκα φορές υψηλότερες σε εσωτερικούς απ’ ότι σε εξωτερικούς χώρους.
Τα συνήθη συμπτώματα μετά από έκθεση στα VOC είναι πονοκέφαλος, δερματικοί ερεθισμοί, δύσπνοια, αλλά και ηπατικές παθήσεις, πολυνευρίτιδα ακόμα και καρκίνος. Σύμφωνα με την οδηγία 2004/42/CE της Ευρωπαϊκής Ένωσης VOC είναι κάθε οργανική ένωση της οποίας το αρχικό σημείο βρασμού, μετρούμενο σε σταθερή πίεση 1 atm είναι μικρότερο ή ίσο των 250°C.
Πιο συγκεκριμένα η φορμαλδεΰδη είναι το προϊόν ατελούς καύσης των υλικών που περιέχουν άνθρακα και για αυτό τον λόγο υψηλές συγκεντρώσεις μπορεί να βρεθούν σε πυρκαγιές, εργοστάσια κλπ.. Χρησιμοποιείται κυρίως για την παραγωγή βιομηχανικών ρητινών, που με τη σειρά τους χρησιμοποιήθηκαν για συ κολλημένα προϊόντα ξύλου π.χ. μοριοσανίδες, ινοσανίδες, κόντρα-πλακέ, και για επικαλύψεις.
Εξαιτίας της ευρύτατης χρήσης, της σημαντικής τοξικότητας και ευφλεκτότητας, η έκθεση στη φορμαλδεΰδη αποτελεί ένα σημαντικό κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία. Κατατάσσεται στις εξαιρετικά τοξικές χημικές ενώσεις είναι καρκινογόνος και μεταλλαξιογόνος ουσία και είναι άκρως ερεθιστική για το αναπνευστικό σύστημα, το δέρμα και τα μάτια.
Ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία
Η εκπομπή στον χώρο ηλεκτρομαγνητικής ενέργειας υπό μορφή ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων τα οποία παράγονται από επιταχυνόμενα ηλεκτρικά φορτία. Τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα είναι συγχρονισμένα ταλαντούμενα ηλεκτρικά και μαγνητικά πεδία τα οποία ταλαντώνονται σε κάθετα επίπεδα μεταξύ τους και κάθετα προς την διεύθυνση διάδοσης του κύματος. Τεκμηριωμένα, η ιονίζουσα ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, η οποία χαρακτηρίζεται από πάρα πολύ υψηλές συχνότητες και ενέργειες ανά φωτόνιο, είναι επικίνδυνη. Από άποψη, λοιπόν, επικινδυνότητας η ιονίζουσα ακτινοβολία είναι περισσότερη κρίσιμη, όπως π.χ. η ραδιενέργεια. Όταν η έκθεση ενός οργανισμού σ’ αυτή υπερβεί κάποιο όριο, μπορεί να προκληθούν αλλοιώσεις του γενετικού κώδικα του DNA, καρκίνο – γενετικά φαινόμενα στα βιολογικά συστήματα και άλλες σοβαρές ασθένειες.
Οι βιολογικές επιδράσεις που είναι γνωστές για τις μη ιοντίζουσες ακτινοβολίες είναι αυτές που προκύπτουν κατά την διάρκεια ή σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά το πέρας της έκθεσης. Οι επιδράσεις αυτές είναι ντετερμινιστικές και υπάρχουν κατώφλια, που όταν υπερβαίνονται προκύπτουν οι βιολογικές επιδράσεις.
Η ΕΡΕΥΝΑ ΜΑΣ
Το ΠΑΚΟΕ πραγματοποιεί σχεδόν κάθε τρεις μήνες μια σειρά από μετρήσεις σε έξι σταθμούς του μετρό για να καθορίσει την ποιότητα του αέρα προς ενημέρωση του επιβατικού κοινού και των εργαζόμενων στο μετρό. Οι μετρήσεις πραγματοποιήθηκαν στις 14/10/22 στους σταθμούς Πανόρμου, Μέγαρο Μουσικής, Ευαγγελισμός, Σύνταγμα, Ομόνοια και Μοναστηράκι. Σε κάθε σταθμό δείγματα αέρα λήφθηκαν στην έξοδο, στα εκδοτήρια και στις αποβάθρες, ανά λεπτό για δέκα λεπτά σε κάθε σημείο δειγματοληψίας. Τα δεδομένα παρατίθενται στους παρακάτω πίνακες.
Η συνολική εικόνα των μετρήσεων δείχνει επικίνδυνα επίπεδα σε αιωρούμενα σωματίδια ΡΜ1, ΡΜ2,5, ΡΜ10, φορμαλδεΰδη και ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία.
Πιο συγκεκριμένα ως προς τα αιωρούμενα σωματίδια παρατηρείται η τάση να εμφανίζονται υψηλότερα επίπεδα συγκέντρωσης όλων των σωματιδίων στις αποβάθρες, σε έως και τετραπλάσια από το ανώτερο επιτρεπτό όριο επίπεδα. Οι υψηλότερες συγκεντρώσεις ΡΜ1, 39 μg/m³, ΡΜ2,5 ,106 μg/m³ και PM10, 240 μg/m³, συναντώνται όλες στον σταθμό Πανόρμου στις αποβάθρες προς Νίκαια. Γενικά οι μέσοι όροι των συγκεντρώσεων των σωματιδίων κοντά στις εξόδους των σταθμών κυμαίνονταν γύρω από το ανώτερο επιτρεπτό όριο και κάποιες φορές το υπερβαίνουν, και όσο προχωρά κανείς προς τις αποβάθρες οι τιμές αυξάνονται ανάλογα.
Για τις τιμές των VOC, ευτυχώς παρατηρήθηκαν χαμηλές τιμές και σε μόνο στην έξοδο του σταθμού Πανόρμου παρατηρούνται υψηλές τιμές με μέγιστη συγκέντρωση στα 0,53mg/m³. Αντίθετα οι τιμές της φορμαλδεΰδης σπάνια έπεφταν κάτω από το ανώτερο επιτρεπτό όριο και η μέγιστη συγκέντρωση βρέθηκε στους σταθμούς Σύνταγμα και Ομόνοια στα 18 mg/m³.
Οι τιμές της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας είναι τρομακτικές καθώς οι τιμές κινούνται σε δεκαπλάσια από το όριο επίπεδα. Η υψηλότερη τιμή καταγράφηκε στον σταθμό Πανόρμου στα 1049 nTesla.
Παρακάτω παραθέτουμε τα διαγράμματα των μέσων όρων των μετρήσεων. Όπως σαφώς διαπιστώνεται ότι ακόμα και οι μέσες τιμές είναι υψηλότερες των ορίων
ΑΠΟ ΤΗΝ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑ.Κ.Ο.Ε
