ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ: 578 – 08/11/2021
Παρά το γεγονός ότι η χρήση αμίαντου έχει καταργηθεί σχεδόν πενήντα (50) χρόνια πριν, εντούτοις ακόμη υπάρχουν οροφές αιθουσών σχολείων, δικαστηρίων, υπουργείων, δημόσιων οργανισμών και άλλων φορέων, που ακόμη είναι με πλάκες αμίαντου, φθαρμένες και σπασμένες, που γίνονται βόμβες με την διάχυση των έντονα καρκινογόνων ινών τους.
Το ΠΑΚΟΕ, το 2019, είχε πραγματοποιήσει μια έρευνα όπου διαπίστωσε ότι:
- Σε οκτακόσια (800) σχολεία υπήρχαν αίθουσες με πλάκες αμίαντου.
- Σε εκατόν ογδόντα (180) αίθουσες δικαστηρίων, η οροφή τους ήταν από αμίαντο.
- Σε οκτώ (8) υπουργεία υπάρχουν αίθουσες αμίαντου.
- Σε εκατόν τρεις (103) δημόσιους χώρους (στέγαστρα, υπόστεγα, γήπεδα κλειστά) με πρόσφατο παράδειγμα το στέγαστρο στο λιμάνι της Πάτρας.
Με πρόσφατο το παράδειγμα του σχολείου στην Πυλαία Θεσσαλονίκης, η ανησυχία ολοένα και αυξάνεται.
Καιρός είναι το Υπουργείο Παιδείας, σε συνεργασία με το Υπουργείο Περιβάλλοντος, να σκύψουν στο πρόβλημα και να αποψιλώσουν άμεσα τον αμίαντο από τους φορείς που έχουν εντοπιστεί.
Επίσης, καιρός είναι να ασχοληθεί το Υπουργείο Περιβάλλοντος με το τεράστιο πρόβλημα της δημιουργίας χωματερής που να πληροί όλες τις προδιαγραφές, ούτως ώστε να καταστρέφονται όλες οι αποτιθέμενες ποσότητες αμίαντου που είναι διάσπαρτες στην Ελλάδα (Μοσχάτο, Πάτρα, Κοζάνη, Λάρισα κ.α.)
Παρακάτω παρατίθενται όλα τα στοιχεία που είναι χρήσιμα στους πολίτες για την επικινδυνότητα του αμίαντου, καθώς και πρόσφατα δημοσιεύματα στην εφημερίδα του ΠΑΚΟΕ.
Τι είναι ο Αμίαντος και η εξελικτική του πορεία
Εδώ και καιρό ο αμίαντος απασχολεί έντονα την επιστημονική και ιατρική κοινότητα η οποία αποδεικνύει συνέχεια, ότι ο αμίαντος αποτελεί μια σοβαρή απειλή για την ανθρώπινη υγεία.
Πολλές είναι πλέων η δημοσιεύσεις που εξηγούν το: Τι είναι ο αμίαντος;
Ορισμένα ινώδη φυσικά ορυκτά (διακρίνονται στους Οφειτικους – χρυσότιλος και στους Αμφιβολιτικους), των οποίων οι ίνες διαχωρίζονται σε λεπτά, ανθεκτικά νήματα.
Από άποψη χημείας ο αμίαντος αναφέρεται ως « Ένυδρα πυριτικά άλατα του μαγνησίου που μπορεί να περιέχουν και ασβέστιο, σίδηρο ή νάτριο». Τα γνωστά είδη του αμιάντου που υπάρχουν είναι ο ακτινόλιθος, αμοσίτης («καφέ» αμίαντος), ανθοφυλλίτης·, χρυσότιλος («λευκός» αμίαντος), κροκιδόλιθος («μπλε» αμίαντος) τρεμολίτης.
Χάρη στις φυσικές ιδιότητες, που διαθέτει, το υλικό αυτό είναι ελαστικό, ανθεκτικό στα οξέα, στις μεγάλες θερμοκρασίες και τριβή και δεν είναι καλός αγωγός του ηλεκτρισμού.
Τα διάφορα είδη του, έχουν χρησιμοποιηθεί ευρέως (ιδικά κατά την διάρκεια της δεκαετίας του ΄80) σε πολλούς κλάδους. Στα φρένα και στους δίσκους των αυτοκινήτων, στους φούρνους και στις σόμπες, ως σωλήνες στην αποχέτευση, στα πιστολάκια για μαλλιά, τα πλαστικά πλακάκια ως άριστοι μονωτές, ακόμα και για την ενίσχυση τσιμέντου και άλλων υλικών που χρησιμοποιούνται ως οικοδομικό υλικό.
Παρόλο που η χρίση του είναι πλέον πολύ περιορισμένη, εφόσον υπάρχουν διαθέσιμες λιγότερο επικίνδυνες εναλλακτικές επιλογές, ο αμίαντος εξακολουθεί να βρίσκεται σε ορισμένα παλαιά κτίρια ως μονωτικό υλικό, σε τακάκια φρένων σε σωληνώσεις των καυστήρων. Ωστόσο, η παρουσία του συνεχίζει να προκαλεί τεράστια ανησυχία διότι πρόκειται για εξαιρετικά επικίνδυνη ουσία (έχει ταξινομηθεί ως καρκινογόνο κατηγορίας 1Α στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1272/2008 για την ταξινόμηση, τη συσκευασία και την επισήμανση των χημικών ουσιών). Ειδικά αν λάβουμε υπόψη μας ότι ο αμίαντος είναι επικίνδυνος μόνο εάν κατακερματιστεί και οι ίνες του απελευθερωθούν στον αέρα, ως σκόνη αμιάντου. Με άλλα λόγια ο αμίαντος δεν προκαλεί βλάβη σε κανέναν, εάν δεν υποστεί καμία επέμβαση. Είναι επικίνδυνος μόνο σε περίπτωση κοπής, διάτρησης ή φθοράς του με κάποιον τρόπο. Τα πλέον επικίνδυνα είδη αμιάντου είναι ο κροκιδόλιθος και ο αμοσίτης που παρουσιάζουν τους υψηλότερους κινδύνους για την υγεία σε περίπτωση εισπνοής των ινών τους. Ο κρίσιμος παράγοντας είναι το μέγεθος των ινών, οι οποίες πρέπει να είναι πολύ μικρές για να εισπνέονται, αλλά και υπερβολικά μεγάλες για να εκπνέονται. Γι’ αυτό τον λόγο, οι ίνες κροκιδόλιθου και αμοσίτη είναι εν γένει οι πλέον επικίνδυνες. Ο κροκιδόλιθος καταργήθηκε σταδιακά από τη δεκαετία του 1970. Παρόλα αυτά, εξακολουθούν να υπάρχουν μεγάλες ποσότητες σε παλαιές κατασκευές.
Οι ασθένειες εξαιτίας του αμίαντου εκδηλώνονται σε περίπτωση εισπνοής των ινών και μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές ασθένειες (μπορεί να συνεχίσει να αναπτύσσεται και αφού σταματήσει η έκθεση στον αμίαντο). Κυρίως υποφέρουν τα άτομα που εργάζονται, ή εργάζονταν στον παρελθόν, και είχαν επαφή τακτικά με αμίαντο.
Η επικινδυνότητα του αμιάντου για την υγεία βρίσκεται στην εισπνεόμενη ποσότητα ινών για μεγάλο χρονικό διάστημα, διαφορετικά η άμεση και πρώτη επαφή με τον αμίαντο δεν προκαλεί εμφανή σημεία ασθένειας. Για αυτό το λόγο τα άτομα τα οποία εργάζονται καθημερινά με τον αμίαντο και εκτίθενται σ’ αυτόν συνεχώς μπορούν να υποστούν σοβαρές βλάβες στην υγεία τους. Και μάλιστα, υποστηρίζεται ότι χρειάζονται από 10 έως 40 χρόνια για να εκδηλώσει κάποιος την ασθένεια μετά από την έκθεσή του στον αμίαντο.
Συγκριμένα, οι κυριότερες ασθένειες που προκαλεί ο αμίαντος είναι:
- Αμιαντίαση: μετά από τη μακροχρόνια έκθεση, στον αμίαντο προκαλεί μόνιμες αναπηρίες και ανεπάρκειες της αναπνευστικής λειτουργίας για τις οποίες χρειάζεται εξειδικευμένη ιατρική αντιμετώπιση. Οι ίνες του αμιάντου προκαλούν σοβαρή εκφυλιστική και προοδευτική ασθένεια των πνευμόνων που τους καταστρέφει σταδιακά. Η αμιάντωση είναι μη αναστρέψιμο έγκαυμα του πνεύμονα που προκαλεί σοβαρά αναπνευστικά προβλήματα
- Καρκίνος του πνεύμονα: Στους καπνιστές οι οποίοι εκτίθενται και στον αμίαντο η συχνότητα του καρκίνου του πνεύμονα αυξάνεται δραματικά. Άλλα και στους μη καπνιστές ο αμίαντος είναι μια από τις κυριότερες αιτίες που προκαλούν καρκίνο του πνεύμονα.
Μεσοθηλίωμα: δύσκολα θεραπεύσιμο, ένα σπάνιο και πολύ επικίνδυνα επιθετικό είδος καρκίνου το οποίο εμφανίζεται στους ιστούς της μεμβράνης που καλύπτει όλο το εσωτερικό του θώρακα και της κοιλιακής κοιλότητας. Από την ασθένεια κινδυνεύουν και τα άτομα που έχουν υποβληθεί για διάφορους λόγους στον αμίαντο.
Νομοθεσία σχετικά με τον αμίαντο
Η οδηγία 1999/77/ΕΚ απαγορεύει όλες τις χρήσεις αμιάντου από την 1η Ιανουαρίου 2005. Επιπλέον, η οδηγία 2003/18/ΕΚ απαγορεύει την εξόρυξη αμιάντου και την κατασκευή και επεξεργασία προϊόντων αμιάντου.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα, ωστόσο, είναι η έκθεση στον αμίαντο κατά τις εργασίες απομάκρυνσης, κατεδάφισης, συντήρησης και επισκευής.
Η οδηγία 2009/148/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Νοεμβρίου 2009, για την προστασία των εργαζομένων από τους κινδύνους που οφείλονται στην έκθεσή τους στον αμίαντο κατά τη διάρκεια της εργασίας, ελέγχει αυστηρά την έκθεση στον αμίαντο όλων των ειδών και μορφών.
Θα πρέπει επίσης να συμβουλευθείτε την εθνική νομοθεσία σας.
Εθνική Νομοθεσία
Ν. 4819/2021 (ΦΕΚ 129/Α` 23.7.2021)
Ολοκληρωμένο πλαίσιο για τη διαχείριση των αποβλήτων – Ενσωμάτωση των Οδηγιών 2018/851 και 2018/852 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 30ής Μαΐου 2018 για την τροποποίηση της Οδηγίας 2008/98/ΕΚ περί αποβλήτων και της Οδηγίας 94/62/ΕΚ περί συσκευασιών και απορριμμάτων συσκευασιών, πλαίσιο οργάνωσης του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης, διατάξεις για τα πλαστικά προϊόντα και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, χωροταξικές – πολεοδομικές, ενεργειακές και συναφείς επείγουσες ρυθμίσεις
Ν. 4685/2020 (ΦΕΚ 92/Α` 7.5.2020)
Εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας, ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία των Οδηγιών 2018/844 και 2019/692 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και λοιπές διατάξεις
Υ.Α. 2222.1-1.2/66137/2018/2018 (ΦΕΚ 4382/Β` 2.10.2018)
Κύρωση τροποποίησης της Διεθνούς Σύμβασης «περί ασφαλείας της ανθρωπινής ζωής εν θαλασσή, 1974» (SOLAS), όπως αυτή υιοθετήθηκε την 20 Μαΐου 2005 με την απόφαση MSC. 194(80)/20.05.2005 της Επιτροπής Ναυτικής Ασφάλειας (MSC) του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ)
Υ.Α. 31/2017 (ΦΕΚ 53/Α` 12.4.2017)
Κύρωση τροποποιήσεων της Διεθνούς Σύμβασης «περί ασφαλείας της ανθρωπινής ζωής εν θαλασσή 1974» (SOLAS), όπως αυτές υιοθετήθηκαν την 5η Ιουνίου 2009 με την απόφαση MSC 282 (86) της Επιτροπής Ναυτικής Ασφάλειας του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ)
Π.Υ.Σ. 49/2015 (ΦΕΚ 174/Α` 15.12.2015)
Τροποποίηση και έγκριση του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (Ε.Σ.Δ.Α.) και του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου Πρόληψης Δημιουργίας Αποβλήτων που κυρώθηκαν με την 51373/4684/25−11−2015 κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης και Περιβάλλοντος και Ενέργειας, σύμφωνα με το άρθρο 31 του Ν. 4342/2015
Υ.Α. οικ. 152442/2015 (ΦΕΚ 2156/Β` 7.10.2015)
Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για το είδος έργου με α/α 14β «Κέντρα Αποτέφρωσης Νεκρών» της 12ης Ομάδας «Ειδικά Έργα και δραστηριότητες» (Παράρτημα XII) της υπ’ αριθμ. 1958/2012 (Β΄/21) υπουργικής απόφασης
Αρ. Πρωτ. οικ. 34829/962/2015 (ΦΕΚ /– 30.7.2015)
Ανακοίνωση δημοσίευσης π.δ. 52/2015 (ΦΕΚ Α΄ 81/17.07.2015) «εναρμόνιση με την οδηγία 2014/27/ΕΕ «Για την τροποποίηση των οδηγιών του Συμβουλίου 92/58/ΕΟΚ, 92/85/ΕΟΚ, 94/33/ΕΚ, 98/24/ΕΚ και της οδηγίας 2004/37/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, ώστε να ευθυγραμμιστούν με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1272/2008 για την ταξινόμηση, την επισήμανση και τη συσκευασία των ουσιών και των μειγμάτων» – Τροποποίηση των π.δ. 105/95, π.δ. 176/97, π.δ. 62/98, π.δ. 338/01 και π.δ. 399/94»
Π.Δ. 52/2015 (ΦΕΚ 81/Α` 17.7.2015)
Εναρμόνιση με την οδηγία 2014/27/ΕΕ «Για την τροποποίηση των οδηγιών του Συμβουλίου 92/58/ΕΟΚ, 92/85/ΕΟΚ, 94/33/ΕΚ, 98/24/ΕΚ και της οδηγίας 2004/37/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, ώστε να ευθυγραμμιστούν με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθμ. 1272/2008 για την ταξινόμηση, την επισήμανση και τη συσκευασία των ουσιών και των μειγμάτων» − Τροποποίηση των Π.δ. 105/1995, Π.δ. 176/1997, Π.δ. 62/1998, Π.δ. 338/2001 και Π.δ. 399/1994
Εγκ. οικ. 12306/669/2014 (ΦΕΚ /– 15.4.2014)
Ανακοίνωση δημοσίευσης της υ.α. 9698/456/2014 «Προγράμματα επανεκπαίδευσης απασχολούμενων σε εργασίες με αμίαντο ή αμιαντούχα υλικά»
Υ.Α. 9698/456/2014 (ΦΕΚ 894/Β` 10.4.2014)
Προγράμματα επανεκπαίδευσης απασχολούμενων σε εργασίες με αμίαντο ή αμιαντούχα υλικά
Υ.Α. 4690/12/2014 (ΦΕΚ 396/Β` 20.2.2014)
Εργασίες για τις οποίες απαγορεύεται η απασχόληση μισθωτού σε έμμεσο εργοδότη με σύμβαση προσωρινής απασχόλησης
Υ.Α. 4229/395/2013 (ΦΕΚ 318/Β` 15.2.2013)
Προϋποθέσεις ίδρυσης και λειτουργίας των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται με την εκτέλεση κατεδαφιστικών έργων και εργασιών αφαίρεσης αμιάντου ή/και υλικών που περιέχουν αμίαντο
Υ.Α. 15616/398/2010 (ΦΕΚ 1340/Β` 31.8.2010)
Διαδικασία έγκρισης των προγραμμάτων εκπαίδευσης όλων όσων εμπλέκονται σε εργασίες με αμίαντο ή αμιαντούχα υλικά. Οργάνωση, εκτέλεση, λειτουργία, είδος, διάρκεια, δαπάνες εκτέλεσης, φορείς που διενεργούν τα προγράμματα εκπαίδευσης, διδακτέα ύλη, προσόντα των διδασκόντων και των εκπαιδευομένων, πιστοποιητικά που χορηγούνται και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια
Ν. 3852/2010 (ΦΕΚ 87/Α` 7.6.2010)
Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης − Πρόγραμμα Καλλικράτης
Υ.Α. 21017/84/2009 (ΦΕΚ 1287/Β` 30.6.2009)
Όροι και προϋποθέσεις λειτουργίας των επιχειρήσεων που ασχολούνται με τις εργασίες κατεδάφισης και αφαίρεσης αμιάντου ή/και υλικών που περιέχουν αμίαντο από κτίρια, κατασκευές, συσκευές, εγκαταστάσεις και πλοία, καθώς επίσης και με τις εργασίες συντήρησης, επικάλυψης και εγκλεισμού αμιάντου ή/και υλικών που περιέχουν αμίαντο
Ν. 3762/2009 (ΦΕΚ 75/Α` 15.5.2009)
Αναδιοργάνωση Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ), ρύθμιση θεμάτων Οργανισμών εποπτευόμενων από το Υπουργείο Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας
Αποφ. 2/52781/0022/2008 (ΦΕΚ 313/– 21.7.2008)
Καθορισμός αποζημίωσης του Προέδρου, του Γραμματέα και των μελών της Ομάδας Εργασίας για τον καθορισμό των προϋποθέσεων για την έκδοση άδειας λειτουργίας των επιχειρήσεων που θα εκτελούν κατεδαφιστικά έργα ή εργασίες αφαίρεσης αμιάντου
Αποφ. 94487/2007 (ΦΕΚ 293/– 17.7.2007)
Συμπλήρωση της υπ αριθμ. 92575/2.5.2006 (ΦΕΚ 673/Β/31.5.2006) απόφασης συγκρότησης επιτροπής για καταγραφή προβλημάτων υγείας που προέρχονται από αμίαντο
Εγκ. 130115/2007 (ΦΕΚ /– 6.7.2007)
Εγκύκλιος εφαρμογής π.δ. 212/2006 (ΦΕΚ 212/Α/9.10.2006) «Προστασία των εργαζομένων που εκτίθενται σε αμίαντο κατά την εργασία, σε συμμόρφωση με την οδηγία 83/477/ΕΟΚ του Συμβουλίου, όπως αυτή τροποποιήθηκε με την οδηγία 91/382/ΕΟΚ του Συμβουλίου και την οδηγία 2003/18/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου»
Αποφ. 93176/2007 (ΦΕΚ 217/– 25.5.2007)
Συγκρότηση Ομάδα Εργασίας για τον καθορισμό των προϋποθέσεων για την έκδοση άδειας λειτουργίας των επιχειρήσεων που θα εκτελούν κατεδαφιστικά έργα ή εργασίες αφαίρεσης αμιάντου.
Η νομοθεσία προβλέπει αυστηρά μέτρα ελέγχου της έκθεσης σε όλα τα είδη και τις μορφές αμιάντου. Βάσει του άρθρου 8, οι εργοδότες εγγυώνται ότι κανένας εργαζόμενος δεν εκτίθεται σε ατμόσφαιρα με περιεκτικότητα σε αμίαντο μεγαλύτερη των 0,1 ινών ανά cm3, ως μέση χρονικά σταθμισμένη τιμή (TWA) σε περίοδο αναφοράς οκτώ ωρών. Κάθε εργασία που συνεπάγεται άμεση επαφή με τον αμίαντο πρέπει να κοινοποιείται στην αρμόδια εθνική αρχή.
Υπάρχει περίπτωση να περιοριστούν οι κίνδυνοι;
Εάν είναι αναγκαίο να απομακρυνθεί ο αμίαντος, η εργασία αυτή πρέπει να εκτελείται από έναν εξουσιοδοτημένο ανάδοχο. Σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να προσπαθήσετε να απομακρύνετε τον αμίαντο μόνοι σας. Πρέπει μετά τη χρήση να τοποθετείτε όλα τα ενδύματα κλπ. που είναι γνωστό ή υπάρχει υπόνοια ότι έχουν μολυνθεί με σκόνη αμιάντου σε ειδικό πλαστικό σάκο με σήμανση. Η υπηρεσία σας θα πρέπει να προβεί σε διακανονισμό με καθαριστήριο για τον καθαρισμό τους – μόνο ειδικευμένα πλυντήρια μπορούν να καθαρίσουν ενδυμασίες που έχουν μολυνθεί από αμίαντο. Και προπαντός
- να φροντίσετε να μην διαταραχθεί ο αμίαντος·
- να εργάζεστε μόνο για σύντομο χρόνο κάθε φορά·
- φοράτε τα αναγκαία μέσα προστασίας της αναπνοής.
Δημοσιεύματα του ΠΑΚΟΕ για την επικινδυνότητα του αμίαντου.
- Οκτώβριος 2018: 16σελιδο ένθετο «ΑΜΙΑΝΤΟΣ: ΚΙΝΔΥΝΟΣ – ΘΑΝΑΤΟΣ»
- Δελτίο Τύπου 210, 19/06/2017: «ΚΑΡΚΙΝΟΓΟΝΟΣ ΑΜΙΑΝΤΟΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΥΟΜΕΝΟΥΣ ΣΤΗ ΠΑΡΑΛΙΑ ΔΡΕΠΑΝΟΥ ΑΧΑΪΑΣ»
- 31 Οκτωβρίου 2019: «ΕΓΚΛΗΜΑ ΣΕ ΒΑΡΟΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ JOHNSON & JOHNSON»
- 28 Μαρτίου 2019: «ΑΡΓΟΣ “ΘΑΝΑΤΟΣ” ΣΤΟ ΜΑΤΙ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΕΙΛΗ ΑΜΙΑΝΤΟΥ»
Από την γραμματεία του ΠΑΚΟΕ
