ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ: 559 – 30/9/2021
Το ΠΑΚΟΕ πολλές φορές έχει πραγματοποιήσει έρευνα σχετική με την ποιότητα των δημητριακών και των προϊόντων τους, που κυκλοφορούν στην αγορά.
Το Επιστημονικό Συμβούλιο του ΠΑΚΟΕ αποφάσισε τον Οκτώβριο, να διενεργήσει ελέγχους σε Super Markets, φούρνους και ζαχαροπλαστεία, για την σωστή εφαρμογή του ισχύοντος κώδικα τροφίμων, καθώς και να πραγματοποιήσει ενδεικτικές δειγματοληψίες για την ποιοτική σύσταση των προϊόντων.
Στο παρακάτω κείμενο, που επιμελήθηκε το Νομικό Τμήμα του ΠΑΚΟΕ και συγκεκριμένα η κυρία Αθηνά Καπασάκη, παρατίθενται τα σημεία του κώδικα τροφίμων και οι αγορανομικές διατάξεις, που ο καταναλωτής πρέπει να γνωρίζει, ούτως ώστε να μην πέφτει θύμα αισχροκερδειών, από την πλευρά των καταστηματαρχών.
Σύμφωνα με την ΥΑ 91354/2017 Β/2983/2017 Κωδικοποίηση κανόνων Διακίνησης και Εμπορίας Προϊόντων και παροχής υπηρεσιών, ισχύουν τα κάτωθι:
ΑΡΤΟΣ ΚΑΙ ΑΡΤΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ
Διάθεση προϊόντων αρτοποιίας
Ο φρέσκος άρτος και τα πάσης φύσεως αρτοσκευάσματα και αρτοπαρασκευάσματα που πωλούνται στα αρτοποιία, παραδίδονται στον καταναλωτή μέσα σε συσκευασία που πληροί τις απαιτήσεις του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών.
Στον άρτο και τα αρτοπαρασκευάσματα που διατίθενται, ανεξάρτητα από το σχήμα και τη μορφή τους, αναγράφεται με ευκρίνεια η τιμή τους ανά κιλό. Τα προϊόντα αυτά που πωλούνται ανά τεμάχιο προζυγίζονται και αναγράφεται εμφανώς το βάρος και η τιμή ανά τεμάχιο. Εφόσον ζητηθεί από τον καταναλωτή, τα προϊόντα ζυγίζονται εκ νέου ενώπιον του. Όλες οι επιχειρήσεις λιανικής πώλησης άρτου και αρτοπαρασκευασμάτων οφείλουν να υπάρχει αναρτημένη πινακίδα, σε εμφανές σημείο του καταστήματος στην οποία να αναγράφεται με ευδιάκριτα γράμματα ότι:
«Το κατάστημα υποχρεούται να ζυγίζει τον άρτο και τα αρτοπαρασκευάσματα ενώπιον του καταναλωτή, εφόσον ζητηθεί από τον καταναλωτή».
Τα πάσης φύσεως προσυσκευασμένα προϊόντα αρτοποιίας, φέρουν στο εξωτερικό μέρος, έντυπες και καθαρογραμμένες, τις εξής ενδείξεις:
- Την επωνυμία και τη διεύθυνση της επιχείρησης παρασκευής των πωλούμενων ειδών
- Την ονομασία πώλησης και το είδος του άρτου και ειδικότερα:
α. Την ένδειξη «κατεψυγμένο», εφόσον το αρχικό προϊόν είναι κατεψυγμένο.
β. Την ένδειξη «διατηρημένο από κατεψυγμένη ή με άλλη μέθοδο συντηρημένη ζύμη.
γ. Την ένδειξη «μερικώς ψημένο – να ψηθεί πριν την βρώση του» εφόσον πρόκειται για προϊόν που παρασκευάζεται από μη ολοκληρωμένη έψηση ζύμης.
δ. Η ένδειξη «ψημένο, εξ ολοκλήρου παρασκευασθέν από μερικώς ψημένο /κατεψυγμένο άρτο» εφόσον το αρχικό προϊόν είναι μερικώς ψημένο/ κατεψυγμένο. - Το καθαρό βάρος, η ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας και η τελική ημερομηνία ανάλωσης (ενδεικτικά ανάλωση έως …) των πωλούμενων ειδών,
- Τον κατάλογο των συστατικών.
- Τυχόν ιδιαίτερες συνθήκες αποθήκευσης/ή συνθήκες χρήσης.
- Τη διατροφική δήλωση.
- Τον προσδιορισμό της παρτίδας, εφόσον αυτό απαιτείται.
Σύμφωνα με τον κώδικα τροφίμων και ποτών ΥΑ 1100/1987 τα πρόσθετα αλεύρων ήτοι οι ουσίες που επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται ως πρόσθετα των αλεύρων διακρίνονται στις παρακάτω κατηγορίες:
Βελτιωτικά αλεύρων
Ως “βελτιωτικά αλεύρων” χαρακτηρίζονται ουσίες των οποίων η χρήση αποσκοπεί στο να αποκτήσουν τα άλευρα τις κατάλληλες τεχνολογικές ιδιότητες, που επιτρέπουν τη βελτίωση της παραγωγής και των οργανοληπτικών χαρακτήρων των τελικών προϊόντων.
Ως τέτοιες ουσίες θεωρούνται και επιτρέπονται οι εξής:
α) L-ασκορβικό οξύ (Ε 300): μέγιστο ποσοστό χρήσης 0,3% στο αλεύρι. Τούτο δεν επιτρέπεται να δηλώνεται ως βιταμίνη C.
β) Κιτρικό οξύ (Ε 330) ή Τρυγικό οξύ (Ε 334): μέγιστο ποσοστό χρήσης, 1επί τοις χιλίοις στο αλεύρι.
γ) Λεκιθίνη (Ε 322): μέγιστο ποσοστό χρήσης 2% στο αλεύρι.
δ) Υδροχλωρική L-κυστεϊνη: μέγιστο ποσοστό χρήσης, 0,05% στο αλεύρι. Η Υδροχλωρική L-κυστεϊνη δεν επιτρέπεται να δηλώνεται ως πρόσθετο αμινοξύ. Απαγορεύεται η χρησιμοποίησή της σε άλευρα που προορίζονται για πώληση απ` ευθείας στον καταναλωτή (λιανική πώληση).
Ένζυμα
α) α–αμυλάση (FUNGAL A-AMYLASE, από ASPERGILLUS NIGER ή ASPERGILLUS ORYZAE). Χρησιμοποιείται σε ποσότητες που καθορίζονται από την καλή παραγωγική πρακτική.
β) Πρωτεολυτικά ένζυμα (από ASPERGILLUS ORYZAE ή BACILLUS SUPTILIS) Χρησιμοποιείται σε προϊόντα μπισκοτοποιίας, κράκερς, κ.λπ, σε ποσότητες που καθορίζονται από την καλή παραγωγική πρακτική.
Ουσίες που δεν θεωρούνται μεν ως Πρόσθετα αλεύρων, των οποίων όμως η χρησιμοποίηση συντελεί στη βελτίωση των ιδιοτήτων τους.
α) Γλουτένη εξαιρετικής ποιότητας. Χρησιμοποιείται σε ποσότητες που καθορίζονται από την καλή παραγωγική πρακτική.
β) Εκχυλίσματα βυναλεύρων, σε σκόνη ή σιρόπια. Χρησιμοποιούνται σε ποσότητες που καθορίζονται από την καλή παραγωγική πρακτική.
γ) Άλευρο βρώσιμου λαθουριού (φάβας): μέγιστο ποσοστό χρήσης 2% στο αλεύρι.
Διογκωτικά
Για τη χημική διόγκωση αλεύρων που προορίζονται κυρίως για την παραγωγή προϊόντων ζαχαροπλαστικής (κέικ, βουτήματα, διάφορα γλυκά κ.ά.) επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται οι παρακάτω χημικές ουσίες.
α) Χημικές ουσίες βασικού χαρακτήρα που παρέχουν CO2 ή NH3
– Όξινο ανθρακικό νάτριο (σόδα αρτοποιίας) NaHCO3
– Όξινο ανθρακικό αμμώνιο, NH4HCO3
– Ουδέτερο ανθρακικό αμμώνιο (ΝΗ4)2 CO3
Οι παραπάνω χημικές ουσίες πρέπει να είναι φαρμακευτικής καθαρότητας.
β) Μίγματα διογκωτικών ουσιών (BAKING POWDERS)
Επιτρέπεται η παραγωγή και διάθεση στην κατανάλωση καταλλήλων μιγμάτων σε σκόνη, όξινου ανθρακικού νατρίου (ΝaHCO)3 με τις παρακάτω χημικές ουσίες όξινου χαρακτήρα, μαζί και με αδρανή συστατικά (αραιωτικά), όπως άλευρα, άμυλα, γαλακτικό ασβέστιο και ανθρακικό ασβέστιο.
– Τρυγικό οξύ (Ε344)
– Οξινο τρυγικό κάλιο (κρεμόριο ή κρεμοτάρταρο (Ε 336ι)
– φωσφορικά άλατα Ε 339, Ε 340, Ε 341, Ε 450, Ε 451, Ε 452 του Κώδικα Τροφίμων και προσθήκη των αριθμών Ε 327 στο γαλακτικό ασβέστιο και Ε 170 στο ανθρακικό ασβέστιο.
Μίγματα προσθέτων αλεύρων
Επιτρέπεται η παρασκευή και διάθεση στην κατανάλωση μιγμάτων αποτελούμενων από τα Πρόσθετα αλεύρων μαζί και με πρόσθετα ή και άλλα τρόφιμα, από τα επιτρεπόμενα για τα προϊόντα αρτοποιίας και ζαχαροπλαστικής, στα ειδικά για αυτά επί μέρους άρθρα του Κώδικα Τροφίμων. Οι όροι που πρέπει να πληρούν τα μίγματα προσθέτων αλεύρων που διατίθενται στο εμπόριο καθορίζονται στον κώδικα τροφίμων και ποτών.
ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ – ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΕΞ ΑΥΤΩΝ
Δημητριακοί καρποί (Γενικά)
“Δημητριακοί καρποί” ή “Δημητριακά” νοούνται οι αποξηρανθέντες ώριμοι καρποί ορισμένων φυτών της οικογένειας των αγροστοειδών οι πρακτικά απαλλαγμένοι από κάθε πρόσμιξη ανόργανης ή οργανικής ύλης. “Δημητριακοί καρποί” νοούνται και επιτρέπονται οι παρακάτω: Σίτος, Αραβόσιτος, Σίκαλη, Βρώμη, Κριθάρι και Ρύζι.
Άλευρο σίτου
Ως “Άλευρο σίτου” ή απλώς “άλευρο” νοείται αποκλειστικά και μόνο το προϊόν της άλεσης υγιούς σίτου βιομηχανικά καθαρισμένου από κάθε ανόργανη ή οργανική ουσία.
Οι επεξεργασίες για την παραγωγή του αλεύρου είναι οι εξής:
α. Ο φυσικός και μηχανικός διαχωρισμός των ξένων προσμίξεων του σίτου.
β. Η πλύση του σίτου με καθαρό πόσιμο Νερό.
γ. Η θερμική επεξεργασία (κοντισιονέρ)
δ. Η λεύκανση με οζονισμό.
ε. Η προσθήκη βελτιωτικών ποιότητας.
στ. Η ανάμιξη διαφόρων ποιοτήτων αλεύρου, που γίνεται αποκλειστικά και μόνο από τους κυλινδρόμυλους.
Το άλευρο πρέπει να διατίθεται στην κατανάλωση, αμιγές. Απαγορεύεται η ανάμιξή του με άλευρα που προέρχονται από άλλους καρπούς. Κατ` εξαίρεση και μετά από απόφαση της αρμόδιας γι` αυτό αρχής, μπορεί να επιτραπεί η ανάμιξη αλεύρου με άλευρο σίκαλης, καθώς και η διάθεση τέτοιου μίγματος στην κατανάλωση, η ανάμιξη αυτή θα δηλώνεται στη συσκευασία.
Απαγορεύεται η ανάμιξη αλλοιωμένων γενικά αλεύρων με κανονικά άλευρα, με σκοπό την κάλυψη της ελαττωματικότητας αυτών. Η παραπάνω ανάμιξη θεωρείται σαν νοθεία.
Τα ειδικά άλευρα διακρίνονται στις εξής κατηγορίες:
α) “Άλευρα ενισχυμένα με γλουτένη” ή απλώς “Άλευρα ενισχυμένα”
β) “Αυτοδιογκούμενα άλευρα”
γ) “Ειδικά άλευρα”
δ) Άλευρα εμπλουτισμένα με βιταμίνες ή με άλλα ειδικά διατροφικά στοιχεία (αμινοξέα, ιχνοστοιχεία) “διατίθενται στην κατανάλωση
Άρτος
Η ονομασία “Άρτος” (χωρίς άλλη ένδειξη) αποδίδεται σε προϊόν που παρασκευάζεται με ψήσιμο σε ειδικούς κλιβάνους, σε καθορισμένες συνθήκες μάζας αποτελούμενης από Άλευρο σίτου, Νερό, ζύμη και μικρή ποσότητα άλατος.
Σε περίπτωση που για την παρασκευή άρτου χρησιμοποιήθηκε άλευρο άλλου δημητριακού ή μίγμα αλεύρων δημητριακών, πρέπει ο άρτος αυτός να φέρει την ονομασία των δημητριακών αυτών π.χ. “άρτος αραβοσίτου” “άρτος σίτου” με σίκαλη κλπ.
Οι αρτοποιοί υποχρεούνται πριν από τη ζύμωση της αρτομάζας να κοσκινίζουν με επιμέλεια τα χρησιμοποιούμενα άλευρα, έτσι ώστε ο παρασκευαζόμενος άρτος να είναι ολότελα απαλλαγμένος από οποιαδήποτε ξένα σώματα, π.χ. σχοινιά, κόκκους, πέτρες, παράσιτα, έντομα ή άλλα αντικείμενα. Τα για σκοπό αυτό χρησιμοποιούμενα κόσκινα πρέπει να είναι από γαλβανισμένο συρμάτινο πλέγμα Νο 9, Νο 12, Νο 14, Νο 16.
Ο άρτος πρέπει να διατίθεται στην κατανάλωση μισή ώρα τουλάχιστον μετά την απόκτηση της θερμοκρασίας του χώρου πώλησης, ο οποίος πρέπει να βρίσκεται σε ικανή απόσταση από τους κλιβάνους.
Επιτρέπεται κατά την παρασκευή του άρτου η χρησιμοποίηση μικρών ποσοτήτων γλυκάνισου, σησαμιού και μαστίχας.
Απαγορεύεται η διάθεση στην κατανάλωση άρτου, που υπέστη οποιανδήποτε αλλοίωση (μεσεντερικάς βάκιλλος, ευρωτίαση κλπ.).
Ο άρτος πρέπει να συσκευάζεται, αφού αποκτήσει τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος και στη συσκευασία να δηλώνονται με ανεξίτηλη σφραγίδα οι ενδείξεις που προβλέπονται από τις σχετικές διατάξεις.”
Ως υλικά συσκευασίας άρτου επιτρέπονται:
α) χάρτης συσκευασίας.
β) Αναγεννημένη κυτταρίνη (σελοφάν).
γ) Πλαστικές ύλες από τις επιτρεπόμενες για συσκευασία τροφίμων.
Τα χρησιμοποιούμενα υλικά συσκευασίας πρέπει να πληρούν τους όρους των αντιστοίχων άρθρων του Κώδικα Τροφίμων(5).
Κατά την μεταφορά του άρτου συσκευασμένου ή μη, πρέπει να χρησιμοποιούνται κιβώτια κλειστά από διάφορες ύλες που επιτρέπονται για συσκευασία τροφίμων, αρκεί αυτά να μην επηρεάζουν τον περιεχόμενο άρτο, προσδίδοντας σ` αυτόν οσμή, και εφόσον πληρούν από υγιεινής άποψης και προστασίας αυτού τις υπάρχουσες διατάξεις. Προκειμένου για την μεταφορά άρτου με κλειστά αυτοκίνητα, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ειδικά κάνιστρα, που να πληρούν τους παραπάνω όρους υγιεινής.
Σε επόμενο Δελτίο Τύπου, θα ανακοινωθούν τα αποτελέσματα των ερευνών.
Από τη Γραμματεία του ΠΑΚΟΕ
