ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 427/ 13/9/2020
Αποποίηση ευθυνών για τη φωτιά στις Μυκήνες και παραμένει στο πόστο της η Λίνα Μενδώνη
Αλγεινή εντύπωση προκάλεσε η στάση της υπουργού Πολιτισμού κατά την αυτοψία που πραγματοποίησε στον αρχαιολογικό χώρο των Μυκηνών που καταστράφηκε από τη φωτιά τις τελευταίες ημέρες του Αυγούστου. Η κυρία Μενδώνη προσπάθησε να αποδυναμώσει όσα οι ίδιες οι φωτογραφίες της καμένης περιοχής είχαν απαθανατίσει, κάνοντας λόγο για «ζημιά μικρής έκτασης» και «για μια φωτιά που πέρασε δίπλα και όχι μέσα από τον αρχαιολογικό χώρο». Την ίδια ώρα βέβαια το ίδιο της το υπουργείο φρόντισε να τη διαψεύσει αφού στην ανακοίνωση που εκδόθηκε, καταγράφεται πως «από την πυρκαγιά επλήγησαν η Ανατολική Πτέρυγα του Ανακτόρου, οι Βόρειες Αποθήκες, η περιοχή του αρχαϊκού χώρου στην κορυφή του λόφου, η άνω δυτική κλιτύς της Ακρόπολης, η ΝΔ Συνοικία και η περιοχή του Θρησκευτικού Κέντρου των Μυκηνών». Η πυρκαγιά παραλίγο να κάψει και τον τάφο του Αγαμέμνονα, παρ’ όλα αυτά η υπουργός Πολιτισμού μίλησε για μια φωτιά που πέρασε γύρω – γύρω από τον αρχαιολογικό χώρο!
Αδιαφορία πείτε το, αναλγησία πείτε το, άγνοια πείτε το, η ουσία είναι ότι οι ευθύνες της κυρίας Μενδώνη δεν περιορίζονται μόνο στην υποβάθμιση των πραγματικών ζημιών της πυρκαγιάς. Τους προηγούμενους μήνες αδιαφορούσε στις εκκλήσεις των κατοίκων και των εργαζομένων της περιοχής για τα σκουπίδια και την πλήρη εγκατάλειψη των εγκαταστάσεων. Η υπουργός ισχυρίστηκε ότι είχε προηγηθεί αποψίλωση αλλά μάλλον ποτέ και κανείς δεν ενδιαφέρθηκε για τα σκουπίδια με τα οποία ήταν γεμάτος ο αρχαιολογικός χώρος και από τα οποία πιθανολογείται ότι ξεκίνησε η πυρκαγιά.
Το αυτί της δεν ιδρώνει, παραμένει κανονικά στη θέση της!
Προκύπτουν λοιπόν και μια σειρά από παραβιάσεις του νομικού πλαισίου για την προστασία των αρχαιοτήτων. Κατ’αρχάς, σύμφωνα με το άρθρο 18.1 του Ελληνικού Συντάγματος «Ειδικοί νόμοι ρυθμίζουν τα σχετικά με την ιδιοκτησία και τη διάθεση μεταλλείων, ορυχείων, σπηλαίων, αρχαιολογικών χώρων και θησαυρών, ιαματικών, ρεόντων και υπόγειων υδάτων και γενικά του υπόγειου πλούτου», ενώ κατά τη διάταξη του άρθρου 24Σ «Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους και δικαίωμα του καθενός. Για τη διαφύλαξή του το Κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα στο πλαίσιο της αρχής της αειφορίας. […] Τα μνημεία, οι παραδοσιακές περιοχές και τα παραδοσιακά στοιχεία προστατεύονται από το κράτος. Νόμος θα ορίσει τα αναγκαία για την πραγματοποίηση της προστασίας αυτής περιοριστικά μέτρα της ιδιοκτησίας, καθώς και τον τρόπο και το είδος της αποζημίωσης των ιδιοκτητών.»
Η Ελλάδα έχει επίσης κυρώσει διεθνείς Συμβάσεις , οι οποίες βάσει του άρθρου 28Σ έχουν υπέρτερη τυπική ισχύ από τον κοινό νόμο και συνδυαστικά προς τις άνω συνταγματικές διατάξεις παρέχουν μια ολοκληρωμένη αυξημένη προστασία του πολιτιστικού περιβάλλοντος στην ελληνική έννομη τάξη. Συγκεκριμένα η Ευρωπαϊκή Σύμβαση του Λονδίνου της 6.5.1969 για την προστασία της αρχαιολογικής κληρονομιάς (κυρωτικός ν. 1127/1981), η Διεθνής Σύμβαση των Παρισίων (1972) για την προστασία της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς (κυρωτικός ν.1126/1981) και η διεθνής Σύμβαση της Γρανάδας για την προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της Ευρώπης (κυρωτικός ν.2039/1992) είναι τα βασικά νομοθετικά κείμενα που ορίζουν το κανονιστικό πλαίσιο για την προστασία των αρχαιοτήτων. Συγκεκριμένα η τελευταία Σύμβαση επιβάλλει σε κάθε συμβαλλόμενο κράτος στο άρθρο 3 «[…] να εγκαταστήσει ένα νομικό καθεστώς προστασίας της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και να εξασφαλίσει, μέσα σε αυτό το νομικό πλαίσιο και ανάλογα με ιδιαίτερα για κάθε κράτος ή περιφέρεια μέτρα, την προστασία των μνημείων, των αρχιτεκτονικών συνόλων και των τόπων.»
Τέλος ο νόμος 3028/2002 (ΦΕΚ A-153/28-6-2002) για την (ποινική) προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς ορίζει ρητά στο άρθρο 3 ότι «Η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς της Χώρας συνίσταται κυρίως:
[…] β) στη διατήρηση και στην αποτροπή της καταστροφής, της αλλοίωσης και γενικά κάθε άμεσης ή έμμεσης βλάβης της
2.Η προστασία των μνημείων, αρχαιολογικών χώρων και ιστορικών τόπων περιλαμβάνεται στους στόχους οποιουδήποτε επιπέδου χωροταξικού, αναπτυξιακού, περιβαλλοντικού και πολεοδομικού σχεδιασμού ή σχεδίων ισοδύναμου αποτελέσματος ή υποκατάστατών τους.»
Είναι επομένως κατάφωρη η παραβίαση εκ μέρους του κράτους του κανονιστικού νομικού πλέγματος που παρέχουν τα ως άνω νομοθετικά κείμενα για την προστασία του πολιτιστικού περιβάλλοντος.
Σύγκρουση σε πολιτικό επίπεδο
Σύγκρουση σε πολιτικό επίπεδο έχει πυροδοτήσει η πυρκαγιά στις Μυκήνες, με την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ, μέσω και του Αλέξη Τσίπρα να μιλά για αποποίηση ευθυνών από την πλευρά της κυβέρνησης. «Ο αρχαιολογικός χώρος των Μυκηνών υπέστη μικρές απώλειες. Το μουσείο δεν κινδύνευσε καθόλου, η Πύλη των Λεόντων, τα πολύ σημαντικά μνημεία του Ταφικού Περιβόλου, τα Κυκλώπεια Τείχη δεν τα άγγιξε η φωτιά. Η φωτιά ξεκίνησε από μια κοντινή χορτολιβαδική έκταση και επειδή υπήρχε ισχυρός αέρας πέρασε μέσα στον αρχαιολογικό χώρο, όπου όμως, ευτυχώς, η αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων Αργολίδας είχε κάνει εξαιρετικά συστηματική αποψίλωση, άρα δεν υπήρχε καύσιμη ύλη, δεν υπήρχαν χόρτα. Επομένως η φωτιά δεν μπόρεσε να επεκταθεί περισσότερο», δήλωσε η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη. «Το πολύ σημαντικό ήταν ότι, καθώς δεν υπήρχε καύσιμη ύλη, δεν αναπτύχθηκαν θερμικά φορτία τέτοια τα οποία θα δημιουργούσαν πρόβλημα στο δομικό υλικό των μνημείων. Αυτά τα οποία ακούστηκαν ότι κινδύνευσαν οι Μυκήνες να ασβεστοποιηθούν ή πως οι Μυκήνες καταστράφηκαν ολοσχερώς είναι απολύτως αναληθή. Αυτό το οποίο συνέβη είναι να δημιουργηθούν νησίδες καμένων χόρτων -χιλιοστών πάνω από το έδαφος- και εδάφους και φυσικά ο καπνός να έχει μαυρίσει ορισμένους τοίχους από τα μνημεία, ακριβώς επειδή από εκεί πέρασε η φωτιά. Είναι αισθητικό το πρόβλημα και όχι ουσιαστικό. Οι αρχαιότητες δεν έπαθαν την παραμικρή μη αναστρέψιμη απώλεια ή ζημία. Το αισθητικό μέρος το έχει ήδη αναλάβει η αρμόδια ΕΦΑ Αργολίδας. Άλλωστε, απόδειξη ότι ο αρχαιολογικός χώρος δεν υπέστη ζημίες, είναι το γεγονός ότι ο χώρος άνοιξε κανονικά για τους επισκέπτες»
Τσίπρας: «Η κυβέρνηση αρνείται να αναλάβει οποιαδήποτε ευθύνη»
«Οι εικόνες από την πρωτοφανή καταστροφή στον αρχαιολογικό χώρο των Μυκηνών που κάνουν το γύρο του κόσμου, προκαλούν θλίψη σε κάθε Ελληνίδα και κάθε Έλληνα. Η στάση της κυβέρνησης όμως, προκαλεί οργή», ανέφερε από την πλευρά του, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, σε ανάρτησή του στα κοινωνικά δίκτυα. Κατηγορεί την κυβέρνηση ότι «σε ένα ακόμα ζήτημα, αρνείται να αναλάβει οποιαδήποτε ευθύνη και καταφεύγει ξανά στην παραποίηση της πραγματικότητας». «Τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ τη δοξάζουν γιατί δεν έγινε στάχτη όλος ο χώρος, ενώ η υπουργός δηλώνει ότι «οι επισκέπτες απλά θα δουν λίγα καμένα χόρτα», σημειώνει και καταλήγει: «Λίγη ντροπή δεν θα έβλαπτε». Κάλεσε την υπουργό Πολιτισμού να ζητήσει «συγγνώμη από τους πολίτες». «Η παγκόσμια κοινή γνώμη και η ελληνική κοινωνία είδαν μια ανυπολόγιστη καταστροφή: πυρκαγιά κατέκαψε τις Μυκήνες, έναν από τους πιο εμβληματικούς αρχαιολογικούς χώρους της χώρας μας. Η υπουργός Πολιτισμού του “επιτελικού” κράτους του κ. Μητσοτάκη ανερυθρίαστα δήλωσε πως ο αρχαιολογικός χώρος υπέστη “τη μικρότερη δυνατή φθορά” και πως “το πολύ-πολύ αυτό που θα βλέπουν οι επισκέπτες τις αμέσως επόμενες μέρες είναι λίγο μαύρο στο χώμα” «Η εικόνα όμως μιλάει από μόνη της και εκθέτει πλήρως την κυρία υπουργό για το θράσος και την αμετροέπειά της. Το λιγότερο που θα περίμενε κανείς είναι να ζητήσει μια μεγάλη “συγγνώμη” από τον ελληνικό λαό».
