Κύριε Πατούλη, σας προσκαλούμε –και σας… προκαλούμε– να επισκεφτούμε μαζί τα ρέματα της Αττικής!
«Σαν να μην πέρασε μια μέρα» από τις καταγγελίες του ΠΑΚΟΕ για την άθλια κατάσταση που επικρατεί με τα σκουπίδια, τα βιομηχανικά απόβλητα και τα αστικά λύματα στα ρέματα της Αττικής, η Περιφέρεια ολιγωρεί, παίζοντας με τις λέξεις και τις… υπηρεσίες της, μπροστά στο τεράστιο αυτό πρόβλημα που έχει άμεση σχέση με τις εστίες μόλυνσης και τον κορονοϊό.
Το κρυφτούλι παίζει, λοιπόν, για ακόμα μια φορά η Περιφέρεια Αττικής, στο φλέγον και χρόνιο ζήτημα της οικολογικής καταστροφής που λαμβάνει χώρα στα ρέματα της Αττικής.
Το νέο… επεισόδιο στο πολύπαιγμένο σίριαλ έρχεται με την απάντηση (υπ’ αριθμ. πρωτοκ. 255900/14.04.20) από τη Γενική Διεύθυνση Αναπτυξιακού Προγραμματισμού Έργων και Υποδομών (και ειδικότερα από τη Διεύθυνση Τεχνικών Έργων) της Περιφέρειας προς τη Διεύθυνση Υγειονομικού Ελέγχου & Περιβαλλοντικής Υγιεινής της Π.Ε. Κεντρικού Τομέα Αθηνών, με κοινοποίηση προς το ΠΑΚΟΕ, το οποίο εδώ και χρόνια έχει προβεί σε σχετικές καταγγελίες προς όλους τους αρμόδιους φορείς, φτάνοντας ακόμα και στον Άρειο Πάγο. Η απάντηση αφορά στην καταγγελία που είχε κάνει το ΠΑΚΟΕ στις 30 Οκτωβρίου του 2019 για την κατάσταση που επικρατεί στα ρέματα της Αττικής, με παραλήπτες τον πρόεδρο του Αρείου Πάγου και τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, με την καταγγελία να κοινοποιείται στον υπουργό Εσωτερικών, τους δημάρχους Αθηναίων, Διονύσου και Κηφισίας, καθώς και στον περιφερειάρχη Αττικής και τον αντιπεριφερειάρχη Βορείου και Κεντρικού Τομέα.
Και αυτή τη φορά, η Περιφέρεια Αττικής, που είναι ο αρμόδιος φορέας ελέγχου ρύπανσης των ρεμάτων, επιχειρεί να αποποιηθεί των ευθυνών της, παίζοντας με τον χρόνο και με τις λέξεις. Ωστόσο η συνεχής κωλυσιεργία επίλυσης ενός τόσου σημαντικού ζητήματος για την υγεία των κατοίκων της Αττικής, έχει ως αποτέλεσμα τη συνέχιση της οικολογικής καταστροφής, ενώ ταυτόχρονα στέλνει ξεκάθαρο μήνυμα σε όσους ρυπαίνουν, πως μπορούν να… εξακολουθήσουν ανενόχλητοι το έργο τους, χωρίς να ισχύει το «ο ρυπαίνων πληρώνει».
Επίσης, αρνητική εντύπωση προκαλεί το γεγονός πως η Περιφέρεια δεν τοποθετήθηκε συνολικά για το πρόβλημα, δίνοντας τις απαραίτητες εξηγήσεις και δρομολογώντας τις επιτακτικές λύσεις, αλλά επέλεξε να απαντήσει μέσω μιας αναρμόδιας –όπως τουλάχιστον δηλώνει η ίδια– Διεύθυνσης, η οποία κατά κανόνα παραπέμπει σε… άλλους «αρμόδιους» φορείς . Ανάλογη είναι η εντύπωση και για το ότι η απάντηση τής εν λόγω Διεύθυνσης στάλθηκε σε πλήθος αποδεκτών, από τους Δήμους της περιοχής μέχρι τον πρόεδρο του Αρείου Πάγου (σε όσους δηλαδή είχε στείλει τη σχετική καταγγελία το ΠΑΚΟΕ), επιχειρώντας προφανώς να πείσει πως η Περιφέρεια έχει προβεί σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για τη διευθέτηση του τεράστιου αυτού προβλήματος.
Όλα αυτά, τη στιγμή που πρόσφατη αυτοψία του ΠΑΚΟΕ στα ρέματα της Αττικής επιβεβαίωσε την εικόνα της βρομιάς, της εγκατάλειψης και του περιβαλλοντικού εγκλήματος που συντελείται. Στο πλαίσιο, αυτό, λοιπόν, το ΠΑΚΟΕ προ(σ)καλεί τον περιφερειάρχη Γιώργο Πατούλη σε μια κοινή επίσκεψη στις εν λόγω περιοχές, προκειμένου να διαπιστώσει ιδίοις όμασι, τι ακριβώς συμβαίνει.
Τι υποστηρίζει η Διεύθυνση της Περιφέρειας
Μεταξύ άλλων, λοιπόν, η Διεύθυνση Τεχνικών Έργων δηλώνει πως η ίδια δεν ασκεί ελέγχους για την ποιότητα των υδάτων των ρεμάτων και για τυχόν παράνομες απορρίψεις υγρών σε αυτά, και αρκείται να αναφέρει πως έχει παραπέμψει τις παλαιότερες σχετικές καταγγελίες στους «αρμόδιους» φορείς. Αν και αναγνωρίζει πως η ίδια είναι υπεύθυνη για τη διενέργεια διαγωνισμών που περιλαμβάνουν τον καθαρισμό «ως προς την απομάκρυνση φερτών υλικών που εμποδίζουν την ελεύθερη απορροή των υδάτων κατάντη του ρέματος για την αποτροπή πλημμυρικών φαινομένων», εντούτοις τονίζει πως δεν είναι στις αρμοδιότητές η καθαριότητα των ρεμάτων των Περιφερειακών Ενοτήτων Βόρειου, Νότιου, Κεντρικού και Δυτικού Τομέα Αθηνών.
Στο παραπάνω πλαίσιο και με βάση την καταγγελία του ΠΑΚΟΕ, η Διεύθυνση της Περιφέρειας δηλώνει πως δόθηκε εντολή στον αρμόδιο πάροχο για αυτοψία και καθαρισμού του Ποδονίφτη (δηλαδή, απομάκρυνση βλάστησης και φερτών υλών, κυρίως από τον πυθμένα, τα πρανή και τις όχθες των ρεμάτων), με τις εργασίες του ολοκληρώνονται «εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά. Υποστηρίζει επίσης πως σχετικά με τον καθαρισμό των ρεμάτων της Περιφέρειας, «όλα τα σχετικά αιτήματα» του τελευταίου έτους είτε έχουν ικανοποιηθεί είτε οι σχετικές εργασίες βρίσκονται σε εξέλιξη. Σημειώνει εξάλλου πως η εν λόγω Υπηρεσία συμβάλλει στον έλεγχο παράνομων απορροών, ενημερώνοντας τις αρμόδιες αρχές.
Το ιστορικό
Δεν είναι η πρώτη φορά που η Περιφέρεια Αττικής επιχειρεί να απαντήσει στις τεκμηριωμένες καταγγελίες του ΠΑΚΟΕ για τα ρέματα της Αττικής. Το ΠΑΚΟΕ (με τις υπ’ αριθμ. πρωτοκ. 446/08.02.19 και 1786/08.02.19 σχετικές αναφορές του) είχε αναφερθεί στις οικολογική καταστροφή που συντελείται καθημερινά στο ρέμα Κρυονερίου, στην περιοχή της Άνοιξης, Σταμάτας και Αγίου Στεφάνου, τονίζοντας πως τα λύματα από τις βιομηχανίες της περιοχής ρέουν ανεξέλεγκτα στα παρακείμενα ρέματα. Δεκάδες βιομηχανίες στις παραπάνω περιοχές λειτουργούν σαν άτυπη βιομηχανική ζώνη, χωρίς άδεια λειτουργίας.
Ως απάντηση, η Περιφέρεια Αττικής κοινοποίησε δύο έγγραφα (υπ’ αριθμ. πρωτοκ. 180101/13.05.19 και (υπ’ αριθμ. πρωτοκ. 383753/17.04.19), στα οποία ούτε λίγο ούτε πολύ, καλούσε το ΠΑΚΟΕ να… υποδείξει εκείνο, τους υπαίτιους της οικολογικής καταστροφής. Αμφότερα τα δύο έγγραφα προέρχονταν από τη Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής και συγκεκριμένα, από το Τμήμα Ελέγχου, Μετρήσεων και Υδρ/μιας Περιβάλλοντος.
Συγκεκριμένα, στο έγγραφο με υπ’ αριθμ. πρωτοκ. 180101/13.05.19 αναφερόταν χαρακτηριστικά πως «παρακαλείσθε όπως μας υποδείξετε συγκεκριμένες βιομηχανίες για τις οποίες θέλετε να καταγγείλετε ότι απορρίπτουν βιομηχανικά απόβλητα στο ρέμα Κρυονερίου και στα παραρέματά του και σε ποιο συγκεκριμένο σημείο»
Επιπλέον στο έγγραφο υπ’ αριθμ. πρωτοκ. 383753/17.04.19, η ίδια Διεύθυνση αρκέστηκε να αναφέρει πως «διερευνά όλες τις αναφορές και τις καταγγελίες […] και επιλαμβάνεται αρμοδίως », καθώς και να παραπέμψει το θέμα στη Διεύθυνση Υγειονομικού Ελέγχου & Περιβαλλοντικής Υγιεινής της Π.Ε.Α.Α. και στον Δήμο Διονύσου.
Με τα παραπάνω έγγραφα, η Περιφέρεια Αττικής ομολόγησε επί της ουσίας πως δεν εκτελεί το έργο με το οποίο είναι επιφορτισμένη, καθώς ούτε διενεργεί –ως οφείλει– ελέγχους στα ρέματα ούτε επιβάλλει πρόστιμα και οδηγεί στη δικαιοσύνη όσους παραβαίνουν τον νόμο. Αντίθετα, ζήτησε από το ΠΑΚΟΕ να την υποκαταστήσει στα καθήκοντά της και να της υποδείξει, μάλιστα, τις επιχειρήσεις που ρυπαίνουν.
Σε κάθε περίπτωση η Περιφέρεια ομολόγησε πως δεν έχει πράξει τίποτα για όσα συμβαίνουν, με αποτέλεσμα το πρόβλημα να συνεχίσει να διογκώνεται περαιτέρω.
Και βεβαίως, η ιστορία αυτή επαναλαμβάνει και σήμερα, με ανάλογες ανακοινώσεις και έγγραφα από την Περιφέρεια Αττικής.
Οι μετρήσεις και οι αποδείξεις
Το ΠΑΚΟΕ από το 2015 έχει προβεί σε αναφορές και καταγγελίες στους υπεύθυνους φορείς αλλά και στον Άρειο Πάγο για την κατάσταση που επικρατεί στα ρέματα της Αττικής. Οι καταγγελίες έχουν έρθει ως φυσιολογικό αποτέλεσμα των συνεχών δειγματοληπτικών ελέγχων και των αυτοψιών που έχουν γίνει στις εν λόγω περιοχές από εξειδικευμένο προσωπικό του ΠΑΚΟΕ. Οι αναλύσεις των μετρήσεων που ακολούθησαν στα πιστοποιημένα εργαστήρια του ΠΑΚΟΕ, έχουν καταγράψει πως τα δείγματα που ελήφθησαν βρίθουν επικίνδυνων ουσιών για την ανθρώπινη υγεία (κολοβακτηρίδια, εντερόκοκκοι, E-coli), εξαιτίας της απόρριψης ανεξέλεγκτων βοθρολυμάτων στα ρέματα αυτά.
Δυστυχώς κι οι πρόσφατοι δειγματοληπτικοί έλεγχοι αποτυπώνουν ανάλογα ζοφερή εικόνα, αποδεικνύοντας πως τίποτα δεν έχει αλλάξει στην πολιτική των αρμόδιων φορέων που ουσιαστικά επιτρέπουν τη συνέχιση του οικολογικού εγκλήματος, εις βάρος και της υγείας των κατοίκων της Αττικής.
Ακολουθούν τα αποτελέσματα των μικροβιολογικών αναλύσεων που πραγματοποιήθηκαν στα πιστοποιημένα εργαστήρια του ΠΑΚΟΕ (τόσο στις 25 Φεβρουαρίου του 2020, όσο και στις 21 Ιανουαρίου του 2020), σύμφωνα με τα οποία το μικροβιακό φορτίο υπερβαίνει κατά πολύ το ανώτατο όριο, αποδεικνύοντας έτσι ότι στον Ποδονίφτη πέφτουν αστικά λύματα, τα οποία είναι επικίνδυνα για τη δημόσια υγεία.
Ολόκληρη η απάντηση της Περιφέρειας
ΘΕΜΑ: Αποτέλεσμα αυτοψίας στο ρέμα Ποδονίφτη – ρέμα Γιαμπουρλά στα διοικητικά όρια του Δήμου Νέας Φιλαδέλφειας – Νέας Χαλκηδόνας
Σε απάντηση του ανωτέρω σχετικού εγγράφου σας θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε ότι η Διεύθυνση Τεχνικών Έργων Περιφέρειας Αττικής δεν ασκεί ελέγχους σχετικά με την ποιότητα των υδάτων των ρεμάτων και τυχόν παράνομες απορρίψεις υγρών σε αυτά. Όλες οι παλαιότερες σχετικές καταγγελίες που έχουν περιέλθει σε γνώση μας έχουν διαβιβαστεί στους καθ’ αρμοδιότητα φορείς (Δήμοι, Υπηρεσίες Δόμησης, Διεύθυνση Περιβάλλοντος & Κλιματικής Αλλαγής Π.Α., Διεύθυνση Δικτύου Αποχέτευσης της ΕΥΔΑΠ Α.Ε) για τις ενέργειές τους.
Σύμφωνα με τον Οργανισμό της Περιφέρειας Αττικής (ΦΕΚ 1661/Β’/11-5-2018), στις αρμοδιότητες της Διεύθυνσης Τεχνικών έργων Περιφέρειας Αττικής περιλαμβάνεται η διενέργεια διαγωνισμών και, δια του Τμήματος Υδραυλικών Έργων – Λιμενικών Έργων, η εκτέλεση όλων των υδραυλικών – λιμενικών έργων που κατά αρμοδιότητα ανήκουν στην Περιφέρεια ή και αντίστοιχων συμβάσεων παροχής υπηρεσιών, όπως ο καθαρισμός, ως προς την απομάκρυνση φερτών υλικών που εμποδίζουν την ελεύθερη απορροή των υδάτων κατάντη του ρέματος για την αποτροπή πλημμυρικών φαινομένων και όχι η καθαριότητα, των υδατορεμάτων των Περιφερειακών Ενοτήτων Βόρειου, Νότιου, Κεντρικού και Δυτικού Τομέα Αθηνών.
Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρο 4, παράγραφος 1.1 του Ν. 4258/2014, «Ως καθαρισμός – άρση προσχώσεων κοίτης υδατορεμάτων νοείται κάθε έργο, με εξαίρεση τις αμμοληψίες, που αποσκοπεί στον καθαρισμό της κοίτης από φερτά υλικά ή άλλα εμπόδια που δυσκολεύουν την ελεύθερη απορροή των υδάτων του υδατορέματος» προς τα κατάντη ώστε να εξασφαλίζεται η αντιπλημμυρική προστασία της περιοχής.
Το με αριθμό 7467 – 18/07/2019 έγγραφό σας διαβιβάστηκε στην Υπηρεσία μας ως συνημμένο στο με αριθμό 23259 – 02/08/2019 (ΔΤΕΠΑ 444518 – 05/08/2019) έγγραφο του Δήμου Νέας Φιλαδέλφειας – Νέας Χαλκηδόνας και ως συνέχεια αυτού, με το με αριθμό 451543 – 07/08/2019 έγγραφο ΔΤΕΠΑ, δόθηκε εντολή στον Πάροχο της παροχής υπηρεσίας «Καθαρισμός ρεμάτων Κεντρικού Τομέα, Βόρειου Τομέα, Δυτικού Τομέα και Νότιου Τομέα Αθήνας. ΥΔΡ15 (π.κ. 2012ΕΠ08500119)» να προβεί σε αυτοψία και εργασίες καθαρισμού, ήτοι σε απομάκρυνση, κυρίως από τον πυθμένα, τα πρανή και τις όχθες των υδατορεμάτων, βλάστησης και φερτών υλών τα οποία αλλάζουν τη γεωμετρία του ρέματος και έτσι παρεμποδίζουν την ομαλή απορροή των υδάτων, σε όλα τα σημεία του ρέματος Ποδονίφτη που αναφέρονται στο έγγραφό σας καθώς και καθώς και σε πιθανά αλλά σημεία που χρήζουν επέμβασης σύμφωνα με τα ανωτέρω. Αντίστοιχη εντολή δόθηκε, με το με αριθμό 488942 – 29/08/2019 έγγραφο ΔΤΕΠΑ, με βάση τα διαλαμβανόμενα στο με αριθμό 8393 – 13/08/2019 (ΔΤΕΠΑ 465283 – 13/08/2019) έγγραφό σας. Οι εργασίες καθαρισμού ολοκληρώθηκαν εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος όπως προκύπτει από την με αριθμό 578504 – 30/09/2019 αναφορά του Παρόχου της ανωτέρω αναφερόμενης παροχής υπηρεσιών και αυτοψίες από την επιτροπή παρακολούθησης και ελέγχου της ανωτέρω παροχής υπηρεσιών.
Όσον αφορά τα διαλαμβανόμενα στην καταγγελία-αναφορά του Πανελλήνιου Κέντρου Οικολογικών Ερευνών θα θέλαμε να επισημάνουμε τα εξής :
– Στη χωρική αρμοδιότητα της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων Περιφέρειας Αττικής και όσον αφορά την σύναψη και εκτέλεση συμβάσεων παροχής υπηρεσιών καθαρισμού ρεμάτων, όπως περιγράφεται ανωτέρω και σύμφωνα με το άρθρο 4, παράγραφος 1.1 του Ν. 4258/2014, περιλαμβάνονται οι Περιφερειακές Ενότητες Βόρειου, Νότιου, Κεντρικού και Δυτικού Τομέα Αθηνών. Κατά συνέπεια, τα σχετιζόμενα με το ρέμα Κρυονερίου δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Υπηρεσίας μας.
– Σχετικά με τα ρέματα Κηφισού, Χελιδονούς, κ.α., που βρίσκονται εντός της χωρικής αρμοδιότητας της Υπηρεσίας μας, όσον αναφορά τον καθαρισμό, θα θέλαμε να αναφέρουμε ότι όλα τα σχετικά αιτήματα που μας έχουν διαβιβαστεί ή έχουν προκύψει από αυτοψίες των Παρόχων της εκάστοτε τρέχουσας παροχής υπηρεσιών καθαρισμού ρεμάτων και αυτοψίες υπαλλήλων μας, κατά το τελευταίο έτος, έχουν ικανοποιηθεί είτε οι εργασίες είναι σε εξέλιξη στα πλαίσια των παροχών καθαρισμού «Καθαρισμός ρεμάτων Π.Ε. Βόρειου Τομέα Αθήνας 2019-2020» και «Καθαρισμός ρεμάτων Π.Ε. Κεντρικού και Νότιου Τομέα Αθήνας 2019-2020». Επιπλέον, παρά το ότι η αστυνόμευση των υδατορεμάτων δεν περιλαμβάνεται στις αρμοδιότητες της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων Περιφέρειας Αττικής, η Υπηρεσία μας συμβάλλει, όπως έχει πράξει και στο παρελθόν, στον έλεγχο παράνομων απορροών, σε ρέματα των οποίων έχει την χωρική αρμοδιότητα καθαρισμού, στην περίπτωση που κατά την άσκηση της συγκεκριμένης αρμοδιότητας εντοπιστούν πιθανές παράνομες συνδέσεις ή απορροές, από τα συνεργεία καθαρισμού των ρεμάτων ή υπαλλήλους της Υπηρεσίας μας ενημερώνοντας τους αρμόδιους φορείς.
– Η διεύθυνση Τεχνικών Έργων Περιφέρειας Αττικής έχει αναλάβει την εκτέλεση της σύμβασης του έργου «Διευθέτηση χειμάρρου Αγίου Ιωάννη Θριασίου Πεδίου Δυτικής Αττικής από Χ.Θ. 0+000 έως Χ.Θ. 1+400 και τμήμα του χειμάρρου Σαρανταπόταμου», προϋπολογισμού 13.338.000,00 ευρώ (µε Φ.Π.Α.), το οποίο είναι ενταγμένο στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Αττική 2014-2020» στα πλαίσια της δράσης «Δημιουργία υποδομών και υλοποίηση δράσεων για την πρόληψη πλημμυρικών συμβάντων με στόχο την αντιπλημμυρική προστασία και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και του μικροκλίματος της Αττικής». Το τεχνικό αντικείμενο του εν λόγω έργου περιλαμβάνει την κατασκευή και λειτουργία του πρώτου τμήματος των έργων διευθέτησης του ρέματος Αγίου Ιωάννη στο Θριάσιο Πεδίο και ειδικότερα την κατασκευή του αγωγού εκτροπής του χειμάρρου Αγίου Ιωάννη από την εκβολή του στο χείμαρρο Σαρανταπόταμο (Χ.Θ. 0+000) μέχρι την περιοχή που ο αγωγός εκτροπής συναντά τη φυσική κοίτη του ρέματος (Χ.Θ. 1+010), τη διεύρυνση και διευθέτηση της κοίτης μέχρι την περιοχή του Αεροδρομίου Ελευσίνας (Χ.Θ. 1+400) καθώς και ορισμένες εργασίες διευθέτησης του χειμάρρου Σαρανταπόταμου κατά τμήματα από την εκβολή στη θάλασσα μέχρι τη γέφυρα της Ν.Ε οδού Αθηνών – Κορίνθου εντός μήκους 850 μ. και έχει ολοκληρωθεί περίπου κατά 65%. Κατά συνέπεια πρόκειται για έργο που αφορά την ευρύτερη αντιπλημμυρική προστασία του Θριάσιου Πεδίου μέσω παρεμβάσεων σε ρέματα της περιοχής και όχι τον καθαρισμό ή την «αναβάθμιση» του ρέματος Σαρανταπόταμου.
Ο ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ ΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ Τ.Ε.Π.Α.,
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΣ, ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ
