σποροιΤο βρετανικό περιοδικό Economist τονίζει ότι το κλειδί για τη διατροφική ασφάλεια δεν βρίσκεται στην εμπορική εκμετάλλευση των σπόρων, ούτε στην προσπάθεια γενετικής τροποποίησης σπόρων (μεταλλαγμένα), αλλά στο κοπιώδες έργο της συλλογής όσο το δυνατόν μεγαλύτερης ποικιλίας σπόρων.

Τόσο οι άγριοι πρόγονοι των φυτών που χρησιμοποιούνται στη γεωργία όσο και οι παραδοσιακές ποικιλίες φυτών κρύβουν έναν γενετικό πλούτο που η ανθρωπότητα οφείλει να φυλάσσει ως κόρην οφθαλμού. Στο διάστημα 1900-2000 εκτιμάται ότι χάθηκε το 75% των ποικιλιών σπόρων στον πλανήτη, καθώς η βιομηχανική γεωργία εστιάστηκε σε λίγες ποικιλίες από κάθε φυτό – τις πιο παραγωγικές και εύκολες στην αποθήκευση και τη μεταφορά. Το 1800, στις ΗΠΑ καλλιεργούνταν 7.100 ποικιλίες μήλων, εκ των οποίων σήμερα έχουν μείνει 300, ενώ οι 11 αντιπροσωπεύουν το 90% των πωλήσεων. Όμως, η παραγωγικότητα και η εμπορικότητα δεν είναι τα μόνα χαρακτηριστικά που απαιτούνται από τις ποικιλίες φυτών, αν πρόκειται να διασφαλιστεί η διατροφική ασφάλεια. Οι μονοκαλλιέργειες είναι ευάλωτες σε ασθένειες που εξαπλώνονται ταχύτατα, ενώ η αποσταθεροποίηση του κλίματος θέτει μια νέα σειρά προκλήσεων.

Μία από τις τράπεζες σπόρων, η CIAT, που βρίσκεται στην Κολομβία, διαθέτει 36.000 ποικιλίες φασολιών, τις οποίες διασταυρώνει προκειμένου να βρει αυτές που αντέχουν στην ξηρασία ή αυτές που ευδοκιμούν σε άγονα εδάφη «Οι μεγάλες εταιρείες επίσης δημιουργούν βελτιωμένους σπόρους με τη βοήθεια γενετικής τροποποίησης», σημειώνει ο Economist. «Αλλά η διαδικασία είναι αργή και πολυέξοδη, ενώ ο φόβος των “τροφών Φρανκενστάιν” τρομάζει τους καταναλωτές. Οι νέες ποικιλίες που προκύπτουν από διασταύρωση σπόρων με άγριους συγγενείς είναι μια λύση πιο οικονομική και λιγότερο αμφιλεγόμενη».

Στην Ελλάδα το ΠΑΚΟΕ εδώ και είκοσι χρόνια φωνάζει για την πραγματική δημιουργία «τράπεζας καθαρών σπόρων». Εν τούτοις, αυτό ακόμα δεν έχει γίνει. Χώρες της Αφρικής και της Ασίας διαθέτουν τέτοιες τράπεζες και η χώρα μας δυστυχώς – η μοναδική στην Ευρώπη – δε διαθέτει. Ντροπή μας! Να φαντασθεί κανείς ότι στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης υπάρχει ειδικό κονδύλι από την Ε.Ε. γι’ αυτόν τον σκοπό. Έλεος! Πότε θα προσαρμοσθούμε με τις σύγχρονες τεχνολογίες;